Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Działania wojenne na pozostałych frontach w latach 1915–1916
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
udowadnia, że słusznie I wojna jest uznawana za wojnę światową;
opisuje udział każdego kontynentu w zmaganiach wojennych;
wyznacza granicę poświęceń ludności cywilnej dla wysiłku wojennego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Działania wojenne na pozostałych frontach w latach 1915–1916”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla uczniom temat, cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.
Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby powtórzył informacje, które uczniowie mieli powtórzyć przed lekcją. W razie potrzeby uzupełnia wypowiedź ucznia i udziela informacji zwrotnej.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie 1: „Przeanalizuj wybrane bitwy, które rozegrały się na frontach I wojny światowej. W miejsce zwycięstw alianckich wstaw flagę czerwoną, a w miejsce zwycięstw państw centralnych wstaw flagę czarną. Sformułuj na tej podstawie wniosek dotyczący tego, na czyją stronę przechylała się szala zwycięstwa w latach 1915‑1916.” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.
Nauczyciel prezentuje treść polecenia nr 2 „Przeanalizuj mapę z przebiegiem frontów I wojny światowej w latach 1915–1916 i określ, jaka była różnica w prowadzeniu działań wojennych na frontach zachodnim i wschodnim. Z czego ona wynikała i jakie były tego konsekwencje?”, a następnie uczniowe wykonują je indywidualnie. Omówienie zadań jest prowadzone przez nauczyciela i następuje bezpośrednio po wykonaniu przez uczniów polecenia.
Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia nr od 1 do 6, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.
Faza podsumowująca:
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Opracuj podsumowanie tematu „Działania wojenne na pozostałych frontach w latach 1915–1916” w formie pytań do krzyżówki.
Materiały pomocnicze:
A. Radziwiłł, W. Roszkowski, Historia 1871‑1939, Warszawa 1998.
R. Pipes, Krótka historia, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2007.
D.G. Llyod, Prawda o traktacie wersalskim, A.L. Pański, Warszawa 1938.
Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.
Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.
E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, *Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.
Spis nieopisanych ilustracji:
Ćwiczenie 1 - Mapa Europy podczas I wojny światowej, lata 1914‑1918; CC BY‑SA 3.0, Krystian Chariza i zespół;
Ćwiczenie 2 - Ilustracja przy odpowiedzi „Philippe Petain” - Mapa bitwy pod Verdun 1916 r., CC BY‑SA 3.0, Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 2 - Ilustracja przy odpowiedzi „Paul von Hindenburg” - Mapa bitwy pod Tannenbergiem; CC BY‑SA 3.0, Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 2 - Ilustracja przy odpowiedzi „Helmuth von Moltke” - Mapa bitwy nad Marną 1914 r., CC BY‑SA 3.0, Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 6 - Ilustracja przy odpowiedzi „zniszczenia materialne” - Zdjęcie zniszczonych domów w mieście w Belgii, 1915 r., domena publiczna, Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 6 - Ilustracja przy odpowiedzi „zatrudnienie kobiet” - Zdjęcie bohaterskich kobiet Francji, pracujących w polu; domena publiczna, Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 6 - Ilustracja przy odpowiedzi „ograniczenie praw i wolności obywatelskich” - Plakat przedstawiający kobietę symbolizującą Kolumbię przywiązaną do pala; domena publiczna, Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 6 - Ilustracja przy odpowiedzi „przestawienie gospodarki na tory wojenne” - Zdjęcie z niemieckiej fabryki amunicji; CC BY‑SA 3.0, Bundesarchiv, Bild, Wikimedia Commons;
Ćwiczenie 8 - Mapa półwyspu Gallipoli, CC BY‑SA 3.0, Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Jheijmans, Wikimedia Commons.