Dla nauczyciela

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Rządy Bolesława Krzywoustego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń:
2) opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.;
3) rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;
4) zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X–XII w.
X. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Uczeń:
1) wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno‑gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) charakteryzuje organizację państwa wczesnopiastowskiego;
3) dokonuje bilansu panowania władców piastowskich (do 1138 r.);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje przebieg konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem i jego wpływ na sytuację Polski z XII w.;

  • omawia politykę zewnętrzną prowadzoną przez Bolesława Krzywoustego;

  • przedstawia etapy podboju Pomorza i jego chrystianizacji;

  • wyjaśnia, czym był statut Krzywoustego i jakie były powody jego wydania.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rządy Bolesława Krzywoustego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

  2. Nauczyciel poleca wybranym uczniom albo ochotnikom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz prezentacji multimedialnej. Tematy do rozdzielenia między uczniów:
    1. Konflikt między Bolesławem a Zbigniewem;
    2. Polityka wobec Pomorza, ponowna chrystianizacja;
    3. Polityka zagraniczna Bolesława, ingerencje w sprawy sąsiadów;
    4. Statut Bolesława Krzywoustego.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Zadaje uczniom pytania: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wskazanym osobom zaprezentowanie swoich prac przed resztą klasy, zgodnie z chronologią ustaloną przy rozdzielaniu zagadnień. Po prezentacjach uczniowie krótko dyskutują o przedstawionych pracach, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić, mogą zadawać pytania doprecyzowujące zagadnienie. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje, zwłaszcza w przypadku dodatkowych pytań uczniów.

  2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie nr 3: „Dokonaj oceny polityki zagranicznej Bolesława Krzywoustego”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich swoje odpowiedzi wraz z argumentacją. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel może zadać też pytanie o to, czy uczniowie zgadzają się z opinią historiografii, że Bolesław był dobrym dyplomatą i obrońcą suwerenności polskiego państwa.

  3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z nagraniem będącym podsumowaniem panowania Bolesława Krzywoustego. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do polecenia nr 3: „Wyjaśnij, jakie znaczenie w reorganizacji przez Krzywoustego systemu dziedziczenia książęcej władzy miały jego osobiste doświadczenia”. Uczniowie omawiają tę decyzję, nauczyciel może poprosić uczniów o ocenę tego statutu - czy Krzywousty mógł postąpić inaczej?

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat rządów Bolesława Krzywoustego.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002.

Monarchia Piastów 1038–1399, red. M. Derwich, Warszawa–Wrocław 2003.

Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej (do połowy XV wieku), tom I: Społeczeństwo i państwo polskie do połowy XIII wieku, oprac. G. Labuda, B. Miśkiewicz, Poznań 1966.

Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, wybrał i opracował J. Gintel, tom 1: wiek X‑XVII, Kraków 1971.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne:

Informacje zawarte w prezentacji multimedialnej oraz filmie mogą zostać wykorzystane przez uczniów do przygotowania do lekcji powtórkowej, oejmującej okres od Mieszka II do Bolesława Krzywoustego.

Film + Sprawdź się