Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Friedrich Nietzsche a nihilizm
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji. Uczeń:
omawia nihilistyczną myśl Nietzschego;
wyjaśnia wprowadzone przez Nietzschego rozróżnienie na nihilizm bierny i czynny;
ocenia, czy Nietzsche, przedstawiając się jako nihilista, faktycznie był „doskonałym nihilistą Europy”.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
film;
praca z multimedium;
audiobook.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film edukacyjny”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Co to jest nihilizm? Jaki charakter ma osoba będąca nihilistą?
Faza realizacyjna:
Dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy Nietzsche był rzeczywiście nihilistą? Następnie rozdaje uczniom po jednej kartce w kolorze zielonym lub żółtym (w ten sposób dzieli klasę na grupy) i mówi, że na kartkach zielonych mają być zapisane argumenty za, a na żółtych argumenty przeciw.
Zbiera kartki, a następnie odczytuje na przemian argumenty i kontrargumenty. Uczniowie odnoszą się do każdego z nich, w czasie dyskusji mogą też podawać dodatkowe argumenty i kontrargumenty. Nauczyciel jako moderator może pytać, czy wszyscy się zgadzają z danym stanowiskiem lub też zadawać pytania naprowadzające.
Po wyczerpaniu argumentów nauczyciel wraz z uczniami podsumowuje dyskusję. Pyta, czy uczniowie pod jej wpływem zmienili swoje zdanie.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się uważnie fragmentem tekstu. Jakie widzisz podobieństwa i różnice z poglądami Nietzschego? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Praca z drugim multimedium. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do ćwiczeń z sekcji „Film edukacyjny”. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ostatnie zadanie, korzystając ze swoich telefonów komórkowych: Zdobądź więcej informacji na temat Thomasa Bernharda. Jakich argumentów mógłby on użyć na poparcie przedstawionych w powyższym fragmencie tez? Jakie argumenty mogłaby sformułować osoba krytycznie nastawiona do treści zawartej we fragmencie? Co dokładnie dolega ludzkości i w czym konkretnie się to wyraża?
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Praca domowa:
Jak wyjaśnić pojęcia nihilizmu biernego i czynnego na konkretnych przykładach? Odwołaj się do treści poznanych podczas lekcji oraz wiadomości z wybranych źródeł.
Materiały pomocnicze:
Hollingdale R.J., Nietzsche, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2001.
Słownik‑przewodnik filozoficzny. Osoby, problemy, terminy, oprac. zbiorowe, Lublin 2012.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.