Dla nauczyciela
Autor: Maria Gniłka‑Somerlik
Przedmiot: Język polski
Temat: Antyteatr, czyli teatr absurdu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
definiuje dramat i teatr absurdu;
wskazuje główne cechy dramatu absurdu w utworach: Kartoteka, Tango oraz Czekając na Godota, Łysa śpiewaczka;
wyjaśnia, jakiej wizji ludzkiego losu służy forma dramatu absurdu;
interpretuje prognozę rozwiązań najważniejszych problemów filozoficznych i społecznych proponowaną przez dramaturgów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
sztuka teatralna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją
Przed lekcją nauczyciel dzieli zespół klasowy na grupy. Każda z nich czyta przydzielony przez nauczyciela utwór dramatyczny a następnie przygotowuje graficzną charakterystykę postaci. Utwory do wyboru:
Samuel Becket, Czekając na Godota
Tadeusz Różewicz, Kartoteka
Sławomir Mrożek, Tango
Eugène Ionesco, Łysa śpiewaczka
Faza wprowadzająca
Na początku lekcji nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się swoimi wrażeniami z lektury przydzielonego dramatu. Po ogólnoklasowej dyskusji na temat odbioru dzieła, uczniowie prezentują swoje prace. Po prezentacji nauczyciel pyta, czy wszystkie motywacje i działania postaci występujących w dramatach były dla uczniów zrozumiałe, uzasadnione, logiczne. Prawdopodobnym jest, że uczniowie wyrażą swoje wątpliwości, dlatego nauczyciel informuje, że właśnie te wszystkie zauważone niejednoznaczności będą główną problematyką podejmowaną na lekcji, ponieważ są główną cechą dramatu i teatru absurdu. Nauczyciel przedstawia „Wprowadzenie” do lekcji, jej cele i zapisuje temat na tablicy.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”, zapamiętując jak najwięcej informacji dotyczących cech dramaturgii absurdu. Następnie uczniowie pogłębiają wiedzę o informacje z sekcji „Prezentacja multimedialna” i wykonują przyporządkowane do medium polecenia. Na podstawie zdobytej wiedzy uzupełniają pierwszą mapę myśli (w zakładce „Mapa myśli”). Uzupełnienie może dotyczyć także cech wspólnych postaci z dramatu (na podstawie przygotowanych prezentacji). W podsumowaniu tej części lekcji wykonują polecenie przyporządkowane do drugiej mapy myśli (dotyczącej cech dramatu absurdu na przykładzie przeczytanego dzieła).
Faza podsumowująca
W fazie podsumowującej uczniowie piszą jednoaktówkę w gatunku dramatu absurdu. Ważne, by zachowali cechy charakteryzujące ten gatunek, ale treść może dotyczyć czasów współczesnych. Poza absurdalnymi dialogami, próbka dramatopisarska powinna prowadzić do ważnej społecznie refleksji.
Praca domowa:
W ramach pracy domowej uczniowie mogą obejrzeć interpretację teatralną jednej z omawianych na lekcji sztuk (np. Kartoteka w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Realizacja dostępna na Vod.tvp – teatr telewizji) a następnie zredagować recenzję.
Materiały dodatkowe:
Anna Krajewska, Teatr i dramat absurdu w Polsce, Pozań 1996.
Ewa Brzeska, Recepcja twórczości Samuela Becketta w Polsce, Toruń 2020.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.