Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Kurs logiki: lekcja 19. Istota definicji: definicja klasyczna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz definicję w jej klasycznej postaci.

• Poćwiczysz rozpoznawanie i układanie takich definicji.

• Włączysz się w filozoficzną debatę na temat ograniczeń stosowania definicji w sporze i dociekaniu filozoficznym.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozumie, czym jest klasyczna definicja;

• rozpoznaje definicję w rozumieniu klasycznym;

• podaje dla tłumaczonego terminu definicję w znaczeniu klasycznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• animacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie definicji słowa „lekcja”.

Faza wprowadzająca:

1. Podanie tematu i celu lekcji.

2. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację pracy domowej. Następnie komentuje podane przykłady, wskazując, które spełniają wymóg definicji w znaczeniu klasycznym, a które nie spełniają tego wymogu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel podaje uczniom kilka różnych przykładów definicji (można je wziąć z e‑materiału lub z encyklopedii – tylko jedna lub dwie z nich to definicje w znaczeniu klasycznym), prosząc ich o wskazanie różnic konstrukcyjnych między nimi.

2. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na pary, prosząc o podanie definicji w znaczeniu klasycznym. Wybrane pary prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel komentuje je prosząc przy tym resztę klasy o ocenę, czy podane definicje mają charakter klasyczny oraz która z nich jest najlepsza i dlaczego.

4. Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia nr 1‑4.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 5‑6. Następnie porównują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają wspólną wersję odpowiedzi.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Uczeń ma za zadnie podać możliwie najlepszą klasyczną definicję jednej ze swoich ulubionych czynności.

Materiały pomocnicze:

• Winkler M., Commichau A., Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji, Kraków 2008.

• Bronk A., Majdański S., Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej, w: „Roczniki Filozoficzne” 52(2004), z. 2, s. 57–73.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.