Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Kurs logiki: lekcja 19. Istota definicji: definicja klasyczna
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz definicję w jej klasycznej postaci.
Poćwiczysz rozpoznawanie i układanie takich definicji.
Włączysz się w filozoficzną debatę na temat ograniczeń stosowania definicji w sporze i dociekaniu filozoficznym.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozumie, czym jest klasyczna definicja;
rozpoznaje definicję w rozumieniu klasycznym;
podaje dla tłumaczonego terminu definicję w znaczeniu klasycznym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
animacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie definicji słowa „lekcja”.
Faza wprowadzająca:
Podanie tematu i celu lekcji.
Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację pracy domowej. Następnie komentuje podane przykłady, wskazując, które spełniają wymóg definicji w znaczeniu klasycznym, a które nie spełniają tego wymogu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel podaje uczniom kilka różnych przykładów definicji (można je wziąć z e‑materiału lub z encyklopedii – tylko jedna lub dwie z nich to definicje w znaczeniu klasycznym), prosząc ich o wskazanie różnic konstrukcyjnych między nimi.
Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.
Nauczyciel dzieli uczniów na pary, prosząc o podanie definicji w znaczeniu klasycznym. Wybrane pary prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel komentuje je prosząc przy tym resztę klasy o ocenę, czy podane definicje mają charakter klasyczny oraz która z nich jest najlepsza i dlaczego.
Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia nr 1‑4.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 5‑6. Następnie porównują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają wspólną wersję odpowiedzi.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Uczeń ma za zadnie podać możliwie najlepszą klasyczną definicję jednej ze swoich ulubionych czynności.
Materiały pomocnicze:
Winkler M., Commichau A., Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji, Kraków 2008.
Bronk A., Majdański S., Filozofowanie w kontekście języka. Refleksje w związku z dociekaniami Anny Wierzbickiej, w: „Roczniki Filozoficzne” 52(2004), z. 2, s. 57–73.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.