SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Jerzy Lechnio

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wyznaczanie długości geograficznej na podstawie obliczeń różnicy czasu słonecznego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony: II. Obserwacje astronomiczne i współczesne badania Wszechświata: wysokość górowania Słońca, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, fazy Księżyca, zaćmienia Słońca i Księżyca, osiągnięcia badawcze w eksploracji Wszechświata.

Uczeń:

2. wyznacza współrzędne geograficzne dowolnego punktu na powierzchni Ziemi na podstawie wysokości górowania Słońca w dniach równonocy i przesileń oraz obliczeń różnicy czasu słonecznego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• rozumie podstawowe pojęcia związane z tematyką zajęć (długość geograficzna, czas słoneczny, doba słoneczna, prawdziwe południe słoneczne, czas rzeczywisty),

• rozumie zależność pomiędzy czasem słonecznym a wynikającą z niej różnicą długości geograficznej,

• analizuje i przelicza zależności między różnicą czasu słonecznego i długością geograficzną dzielącą określone miejsce na Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, globus, mapy ogólnogeograficzne z siatką geograficzną, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze:

J. Mietelski, Astronomia w geografii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel pyta uczniów, z czym kojarzy im się długość i szerokość geograficzna. Do czego mogą one posłużyć? W jakich dziedzinach się je wykorzystuje? Chętni uczniowie podają swoje propozycje.

Faza realizacyjna

• Prezentacja treści e‑materiału.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, której celem jest określenie podstawowych współzależności między długością geograficzną a czasem słonecznym.

• Prezentacja grafiki interaktywnej.

• Omówienie zasad wykonania zadania: zadaniem uczniów jest opanowanie metodyki przeliczania czasu słonecznego dzielącego określone południki lub długości geograficznej dzielącej dwa południki na czas słoneczny z wykorzystaniem grafiki interaktywnej i e‑materiału.

• Kilkuminutowa dyskusja: uczniowie identyfikują zależności i przesłanki określające metodykę przeliczania różnicy czasu słonecznego na długość geograficzną lub długości geograficznej na różnicę czasu słonecznego – dyskusja klasy moderowana przez nauczyciela.

• Podsumowanie mające na celu wskazanie ogólnych prawidłowości i powiązań z wykorzystaniem grafiki interaktywnej i e‑materiału; nauczyciel może wykorzystać opracowaną prezentację multimedialną.

• Nauczyciel wprowadza uczniów do fazy ćwiczeń. Prosi chętnych/wskazanych uczniów o rozwiązanie wybranych zadań na tablicy (np. ćwiczenia 5–8). Pozostali uczniowie wspierają kolegę/koleżankę w razie pojawienia się problemów z rozwiązaniem zadania.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Oblicz różnicę czasu słonecznego wybranego miejsca na świecie w stosunku do południka, na którym położone jest twoje miejsce zamieszkania.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna może posłużyć w celu samodzielnego zdobywania wiedzy przez ucznia lub być wykorzystana podczas powtórzenia materiału z działu II. 2 (zakres rozszerzony).