Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Osmoregulacja a wydalanie
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Wyjaśnisz pojęcie osmoregulacji.
Omówisz różne typy narządów wydalniczych zwierząt.
Określisz różnice w sposobach pobierania wody, w zależności od środowiska życia kręgowców.
Przedstawisz bilans wodny człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
mapa myśli;
praca z audiobookiem
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Prowadzący lekcję wyświetla treści z sekcji „Wprowadzenie”. Informuje uczniów o planowanym przebiegu lekcji i przedstawia kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel przypomina wiadomości z poprzedniej lekcji, zadając pytania:
– Czym jest osmoregulacja?
– Jakie poznaliście osmoregulacyjne strategie adaptacyjne u różnych organizmów?
Faza realizacyjna:
Praca z e‑materiałem. Nauczyciel prosi, by uczniowie indywidualnie zapoznali się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i na jej podstawie wykonali w formie notatek i mapy myśli następujące polecenia:
1. Wyjaśnij pojęcie osmoregulacji.
2. Opisz różne typy narządów wydalniczych zwierząt.
3. Określ różnice w sposobach pobierania wody w zależności od środowiska życia kręgowców.
4. Przedstaw bilans wodny człowieka.Praca z multimedium („Audiobook”). Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela i uzupełniają swoje notatki.
Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Odnosząc się do treści audiobooka, określ przystosowania zmniejszające ubytki wody u owadów i ptaków”. Prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje swoją odpowiedź, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują następujące zadania na czas: 1, 2, 3 i 4, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Uczniowie wykonują w grupach ćwiczenia nr 8 (w którym mają za zadanie wyjaśnić na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy, dlaczego dla żaby leśnej podczas hibernacji niezbędne są zarówno wysokie stężenie mocznika, jak i aktywność ureazy bakteryjnej), następnie wylosowany zespół prezentuje swoje rozwiązania na forum. Pozostałe grupy komentują i uzupełniają informacje.
Faza podsumowująca:
Uczniowie dzielą się na zespoły i na podstawie e‑materiału układają pytania quizowe dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 5 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z materiałem w sekcji „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy.