Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Sytuacja polityczna Rzeczypospolitej po I rozbiorze

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje politykę Rosji, Prus i Austrii wobec Rzeczypospolitej po I rozbiorze. 

• analizuje układ sił politycznych w Europie po 1772 roku.

• opisuje działania polskich polityków mające na celu wykorzystanie sprzecznych interesów zaborców.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Sytuacja polityczna Rzeczypospolitej po I rozbiorze”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Prezentacja multimedialna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację w oparciu o informacje zawarte w sekcji „Przeczytaj”, aby w fazie wstępnej przedstawić ją na forum klasy.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji i planowany przebieg zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca, by uczniowie przygotowali - każdy indywidualnie - mapę myśli związaną z tematem. Wybrana osoba lub ochotnik zapisuje propozycje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” układają pytania do quizu dla innych grup. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na ilość poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel poleca, aby jedna osoba przeczytała polecenie nr 3: „Wyjaśnij znaczenie sojuszu austriacko‑rosyjskiego dla układu międzynarodowego i dla Rzeczypospolitej” i prosi uczniów, aby w parach przygotowali rozwiązanie na podstawie materiału filmowego, który zaraz zostanie odtworzony. Uczniowie pracują w parach, następnie wybrana dwójka uczniowska przedstawia swoją propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel odtwarza też drugi film, a uczniowie w podobny sposób wykonują polecenia 4 i 5, omawiając politykę Prus wobec Rzeczpospolitej oraz skutki zakończenia wojny z Turcją toczonej w latach 1787‑1792.

Faza podsumowująca:

1. Jako podsumowanie lekcji „Sytuacja polityczna Rzeczypospolitej po I rozbiorze” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, ocenia również przedstawioną prezentację uczniowską.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Grodziski S., Polska w czasach przełomu, Wielka historia Polski, Kraków 1999.

Zahorski A., Spór o Stanisława Augusta, Warszawa 1990.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie na podstawie informacji zawartych w prezentacji multimedialnej oraz filmach przygotowują notatkę będącą podsumowaniem tematu zajęć. Nauczyciel może również zaproponować uczniom obejrzenie filmów przed zajęciami, aby mogli oni już bezpośrednio przejść do wykonywania poleceń dołączonych do nagrań.