Autor: Aneta Murawiecka

Przedmiot: historia

Temat: „Wojna polska” 1812 r. i okupacja Księstwa Warszawskiego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

XXIX. Epoka napoleońska. Uczeń:

4) charakteryzuje genezę, ustrój i dzieje Księstwa Warszawskiego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje stosunek Polaków do wojny Napoleona z Rosją;

• opisuje wojnę Napoleona z Rosją w 1812 r. i udział Polaków w „drugiej wojnie polskiej”;

• ocenia wkład Polaków w „drugą wojnę polską”;

• przedstawia różne postawy Polaków w czasie „drugiej wojny polskiej”;

• omawia okupację Księstwa Warszawskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• analiza tekstu źródłowego, mapy, obrazu,

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery/tablety z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• telefony z dostępem do internetu,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału (bez mapy interaktywnej), tak aby móc potem uczestniczyć w dyskusji.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cel lekcji: Dowiecie się, jaki był udział Polaków w „drugiej wojnie polskiej” oraz jak przebiegała okupacja Księstwa Warszawskiego w latach 1813–1815. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Inicjuje lekcję, prosząc uczniów, aby podali, w którym roku prowadzona była według Napoleona „pierwsza wojna polska” i czym się zakończyła dla Polaków. Wybrana osoba odpowiada na pytanie, nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informację.

Faza realizacyjna

1. Prowadzący prosi, aby uczniowie obejrzeli fragment filmu Pan Tadeusz w reż. Andrzeja Wajdy, scenę tańczenia poloneza. Zadaje uczniom pytanie: Czy fragment filmu oddaje atmosferę, która została przedstawiona w zacytowanym fragmencie dzieła Adama Mickiewicza w tekście lekcji? Jak Polacy reagowali na wizję wojny Napoleona z Rosją? Chętna lub wskazana osoba udziela odpowiedzi, nauczyciel w razie potrzeby dopowiada dodatkowe informacje.

2. Analiza mapy interaktywnej. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Pierwsza opracowuje szlak Wielkiej Armii i wkroczenie do Moskwy, druga – odwrót Wielkiej Armii i jej klęskę, trzecia – udział Polaków w wyprawie moskiewskiej. Ustala czas na przygotowanie.

3. Prezentacja pracy uczniów: wybrana osoba z każdej grupy przedstawia najważniejsze opracowane informacje. Na koniec nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Następnie nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie mogły być losy Księstwa Warszawskiego, gdyby „druga wojna polska” zakończyła się zwycięstwem Napoleona? Wyznacza czas na przygotowanie odpowiedzi, a następnie uczniowie zgłaszają swoje propozycje, dyskutując z pozostałymi osobami. Nauczyciel monitoruje dyskusję, wybrana osoba zapisuje wnioski na tablicy.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie oceniają wkład Polaków w „drugą wojnę polską”. Wskazana przez nauczyciela osoba podsumowuje treść lekcji.

2. Nauczyciel ocenia pracę wylosowanej grupy oraz dokonuje słownej oceny pracy klasy udzielając też uczniom informacji zwrotnej.

Praca domowa:

W trakcie „drugiej wojny polskiej” jedną z dyskutowanych kwestii było obsadzenie tronu przyszłego Królestwa Polskiego, które miało powstać po wygranej Wielkiej Armii w tej wojnie. Sprawdź, jakie pojawiały się propozycje.

Materiały pomocnicze:

J.A. Gierowski, Historia Polski 1764–1864, Warszawa 1986.

B. Grochulska, Małe państwo wielkich nadziei, [w:] Dzieje narodu i państwa polskiego t. 3, red. J. Buszko, A. Garlicki, Warszawa 1987.

S. Grodziski, E. Kozłowski, Polska zniewolona 1795‑1806, [w:] Dzieje narodu i państwa polskiego, t. 3, Warszawa 1987.

A. Nieuważny, My z Napoleonem, Wrocław 1999.

Mała encyklopedia wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, wyd. 1, t. 1.

Bitwy polskie. Leksykon, Kraków 1999.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapa interaktywna może być też wykorzystana do przygotowania przez uczniów prezentacji, w której przedstawią udział Polaków w wyprawie Napoleona na Rosję.