SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przykłady wpływu działalności człowieka na degradację i dewastację pedosfery i biosfery

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.

Uczeń:

8) identyfikuje konflikty interesów w relacjach człowiek – środowisko i rozumie potrzebę ich rozwiązywania zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz podaje własne propozycje sposobów rozwiązania takich konfliktów;

10) przyjmuje postawę współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia przykłady dewastacji i degradacji pedosfery i biosfery,

• określa przyczyny degradacji środowiska związane z działalnością człowieka,

• proponuje przykłady zapobiegania dewastacji i degradacji pedosfery i biosfery.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, mapa myśli

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny/tablica interaktywna/tablety, arkusze papieru i pisaki

Materiały pomocnicze

Geografia gospodarcza świata, I. Fierla (red.), PWE, Warszawa 2003.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie w tematykę zajęć. Nauczyciel otwiera dyskusję na temat relacji człowiek – środowisko. Uczniowie wskazują przykłady wpływu dzialalności człowieka na środowisko, nauczyciel zwraca uwagę na związki przyczynowo‑skutkowe.

• Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Rozwijając wątki poruszone we wprowadzającej dyskusji, uczniowie podają i krótko omawiają przykłady wpływu działalności człowieka na degradację i dewastację pedosfery i biosfery. Uczniowie mogą korzystać z części „Przeczytaj” e‑materiału.

• Nauczyciel omawia zasady wykonania zadania; zadaniem uczniów jest zapoznanie się z filmem edukacyjnym i wykonanie poleceń zawartych w tej części e‑materiału w formie mapy myśli – praca w grupach, liczbę grup określa nauczyciel, grupy otrzymują arkusze papieru i pisaki.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu przedstawiciele grup prezentują wyniki pracy. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów, po zakończeniu wszystkich prezentacji podsumowuje, w razie potrzeby uzupełnia.

• Uczniowie, nadal pracując w grupach, zastanawiają się nad problemem: jaki może być wpływ każdego z nas na degradację i dewastację biosfery i pedosfery? jakie działania możemy podejmować na co dzień, aby chronić środowisko przyrodnicze? Dyskusja, w jej podsumowaniu nauczyciel podkreśla znaczenie postawy współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się” (praca indywidualna lub praca w parach). Wskazani uczniowie bądź ochotnicy prezentują wyniki pracy, nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, mówią, co ich zainteresowało, na jaki temat chcieliby dowiedzieć się więcej itd.

• Nauczyciel przypomina cele lekcji i ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich możliwości i zaangażowanie.

Praca domowa

• Sporządzenie syntetycznej notatki z przeprowadzonej na lekcji dyskusji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny może zostać wykorzystany w ramach innych lekcji poświęconych zagadnieniom z działu Człowiek a środowisko geograficzne (zakres podstawowy: XIII). Może zostać wykorzystany także w ramach lekcji poświęconej konieczności racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony przyrody (zakres podstawowy: X. 4).