Scenariusz lekcji

Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: Biologia

Temat: Antygeny zgodności tkankowej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, czym są antygeny zgodności tkankowej.

• Przedstawisz rolę antygenów zgodności tkankowej w regulacji aktywności układu immunologicznego i transplantologii.

• Omówisz klasy antygenów zgodności tkankowej oraz prezentację antygenu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• quiz.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A1, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o przypomnienie, czym są antygeny i jaką pełnią funkcję w odpowiedzi immunologicznej.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w tekście otwierającym e‑materiał. Uczniowie interpretują ilustrację okładkową, przedstawiającą limfocyt T. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o wykazanie jej powiązania z tematem.

3. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i określa kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się samodzielnie z tekstem w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału.

2. Nauczyciel wyświetla film samouczek pt. „Antygeny zgodności tkankowej”. Następnie uczniowie w czteroosobowych grupach – na podstawie wiadomości z sekcji „Przeczytaj” oraz filmu – tworzą notatkę w formie mapy myśli. Powinni uwzględnić na niej następujące zagadnienia:

   • Czym są cząsteczki MHC klasy I i II i jakie pełnią funkcje?

   • Jaką rolę odgrywają cząsteczki MHC w odrzucaniu przeszczepów?

   • Czym są antygeny i jakie pełnią funkcje?

   • Czym jest spowodowane odrzucenie przeszczepu?

   • Jak można zmniejszyć ryzyko odrzucenia przeszczepu i z czym to się wiąże?

   Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje mapy. Nauczyciel z całą klasą wyłania najlepszą mapę, tzn. taką, która w skondensowany i poprawny sposób przedstawia informacje na temat wszystkich wymienionych wyżej zagadnień.

3. Uczniowie w czteroosobowych grupach wykonują ćwiczenia nr 7 (dotyczące zespołu nagich limfocytów typu II) i 8 (dotyczące genów kodujących MHC klasy I), a następnie prezentują swoje rozwiązania i w przypadku błędnych odpowiedzi dokonują korekty z nauczycielem.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel wybiera ucznia, który dokończy czytane przez nauczyciela zdanie (zob. materiały pomocnicze). Jeśli uczeń odpowie poprawnie, wskazuje osobę, która dokończy kolejne zdanie czytane przez nauczyciela. W przypadku udzielenia niepoprawnej odpowiedzi zdanie kończy chętny uczeń i wskazuje kolejną osobę.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 6.

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka

Film samouczek może zostać wykorzystany na lekcji Przeszczepy – rodzaje i problem odrzucania.