Scenariusz lekcji

Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: Biologia

Temat: Antygeny zgodności tkankowej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
3. Odporność. Uczeń:
5) wyjaśnia, na czym polega zgodność tkankowa i przedstawia jej znaczenie w transplantologii;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
2) Odporność. Uczeń:
e) wyjaśnia, na czym polega zgodność tkankowa i przedstawia jej znaczenie w transplantologii,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Wyjaśnisz, czym są antygeny zgodności tkankowej.

  • Przedstawisz rolę antygenów zgodności tkankowej w regulacji aktywności układu immunologicznego i transplantologii.

  • Omówisz klasy antygenów zgodności tkankowej oraz prezentację antygenu.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • dyskusja;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • mapa myśli;

  • quiz.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • arkusze papieru A1, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

  1. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o przypomnienie, czym są antygeny i jaką pełnią funkcję w odpowiedzi immunologicznej.

  2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w tekście otwierającym e‑materiał. Uczniowie interpretują ilustrację okładkową, przedstawiającą limfocyt T. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o wykazanie jej powiązania z tematem.

  3. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i określa kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

  1. Uczniowie zapoznają się samodzielnie z tekstem w sekcji „Przeczytaj” e‑materiału.

  2. Nauczyciel wyświetla film samouczek pt. „Antygeny zgodności tkankowej”. Następnie uczniowie w czteroosobowych grupach – na podstawie wiadomości z sekcji „Przeczytaj” oraz filmu – tworzą notatkę w formie mapy myśli. Powinni uwzględnić na niej następujące zagadnienia:

    • Czym są cząsteczki MHC klasy I i II i jakie pełnią funkcje?

    • Jaką rolę odgrywają cząsteczki MHC w odrzucaniu przeszczepów?

    • Czym są antygeny i jakie pełnią funkcje?

    • Czym jest spowodowane odrzucenie przeszczepu?

    • Jak można zmniejszyć ryzyko odrzucenia przeszczepu i z czym to się wiąże?

    Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje mapy. Nauczyciel z całą klasą wyłania najlepszą mapę, tzn. taką, która w skondensowany i poprawny sposób przedstawia informacje na temat wszystkich wymienionych wyżej zagadnień.

  3. Uczniowie w czteroosobowych grupach wykonują ćwiczenia nr 7 (dotyczące zespołu nagich limfocytów typu II) i 8 (dotyczące genów kodujących MHC klasy I), a następnie prezentują swoje rozwiązania i w przypadku błędnych odpowiedzi dokonują korekty z nauczycielem.

Faza podsumowująca

  1. Nauczyciel wybiera ucznia, który dokończy czytane przez nauczyciela zdanie (zob. materiały pomocnicze). Jeśli uczeń odpowie poprawnie, wskazuje osobę, która dokończy kolejne zdanie czytane przez nauczyciela. W przypadku udzielenia niepoprawnej odpowiedzi zdanie kończy chętny uczeń i wskazuje kolejną osobę.

  2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 6.

Materiały pomocnicze

R10pJKlRC4fNU

Pobierz załącznik

Załącznik 1. Zdania do dokończenia
Plik PDF o rozmiarze 42.66 KB w języku polskim

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka

Film samouczek może zostać wykorzystany na lekcji Przeszczepy – rodzaje i problem odrzucania.