Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Energetyka atomowa w Unii Europejskiej.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy /klasa II/

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zakres podstawowy: XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej.
Uczeń: 7) analizuje wykorzystanie energetyki jądrowej na świecie, dyskutuje na temat problemów związanych z jej rozwojem oraz rozumie potrzebę społecznej debaty nad decyzją o wykorzystaniu jej w Polsce.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia państwa UE, które posiadają elektrownie jądrowe,

• szacuje, jaką część energii elektrycznej w UE otrzymuje się z elektrowni jądrowych,

• porównuje strategie wybranych państw UE w inwestowaniu w atom.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (analiza wykresów, map, danych statystycznych, tekstu)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca zbiorowa (na forum klasy)

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, mapa fizyczna Europy, atlas

Materiały pomocnicze

Wiem, jak uczyć o energii jądrowej, pod red. Mirosławy Partyki, Ministerstwo Energii, Warszawa 2017.

Portal Atom: atom.edu.pl

Statystyki EuroStat: ec.europa.eu/eurostat/statistics

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć. Następuje pogadanka: Jakie źródła energii są wykorzystywane w Polsce?, Które wykorzystują inne kraje europejskie? Które źródła energii są najbardziej wydajne?.

• Przypomnienie czynników lokalizacji elektrowni jądrowych (np. wzrost zatrudnienia, dywersyfikacja źródeł, rozwój technologii itd.).

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z mapą Europy zawartą w e‑materiale, która przedstawia dane o energetyce jądrowej w krajach UE.

• Analiza mapy, dyskusja: Które kraje posiadają elektrownie jądrowe, dlaczego inne nie?, Czy kraje mające tego typu elektrownie mogą je zastąpić innymi?, Jakimi?.

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując w parach, dokonali analizy wykresów (w e‑materiale) przedstawiających aktualnie działającą liczbę reaktorów w poszczególnych krajach i liczbę reaktorów w budowie.

• Następnie (nadal w parach) uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną zawartą w e‑materiale.

• Przypomnienie zalet energetyki jądrowej – odpowiedź na pytanie, dlaczego energetyka jądrowa ma znaczny wkład w system energetyczny krajów Europy.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – każda z nich otrzymuje dodatkowo tekst (załącznik 1.) dotyczący awarii elektrowni w Fukushimie i Czarnobylu. Po zapoznaniu się z tekstem uczniowie mają stworzyć mapę myśli odpowiadającą na pytanie: W jaki sposób awarie w Fukushimie i Czarnobylu wpłynęły na rozwój energetyki jądrowej w Europie?

• Uczniowie powinni wykorzystać także e‑materiał (tekst, omawiane wykresy i multimedium) dotyczący zmian w produkcji energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych w latach 2000‑2015 - nauczyciel prosi, aby szczególną uwagę zwrócili na strategie rozwoju energetyki jądrowej w Niemczech i we Francji.

• Uczniowie, dyskutując, tworzą mapę myśli – przedstawiają odpowiedź na podyktowany przez nauczyciela problem.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu reprezentanci grup prezentują mapy myśli.

• Po wszystkich prezentacjach uczniowie wspólnie ustalają wnioski.

• Nauczyciel, podsumowując pracę grup, zadaje pytanie, czy wyczerpywanie się złóż surowca (rud uranu) oraz wzrost kosztów jego wydobycia może spowodować szybszą likwidację elektrowni jądrowych? – analiza mapy w e‑materiale pt. Rozmieszczenie zasobów uranu o koszcie wydobycia niższym niż 130$ za kg uranu.

• Dyskusja na forum klasy.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

Na podstawie grafiki interaktywnej w e‑materiale (Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych w państwach UE) wybierz jeden z krajów UE i oszacuj zmiany w produkcji energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych, które przewidujesz, że mogą w tym kraju wystąpić do 2030 roku. Swoje szacunki uzasadnij.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Grafikę interaktywną można wykorzystać podczas lekcji dotyczących struktury produkcji energii i bilansu energetycznego oraz zmian wykorzystania poszczególnych źródeł energii (poziom podstawowy XI. 4); 5); 6).

• Można ją zastosować do samodzielnej pracy ucznia, zainteresowania go tematem.

Załącznik 1.

„Awaria elektrowni atomowej Fukushima I 11 marca 2011 roku była następstwem trzęsienia ziemi, wywołanego przez nie tsunami i pechowego splotu okoliczności, które po nich nastąpiły. Reaktor został wyłączony od razu po wykryciu wstrząsów. Według normalnych procedur, należało uruchomić systemy chłodzenia, zasilane z zewnętrznej sieci energetycznej. To jednak się nie stało. Sieć została uszkodzona i to zaważyło o całej katastrofie. Mimo prób opanowania sytuacji doszło do eksplozji wodoru, co spowodowało zawalenie się ścian części elektrowni, a wypuszczanie pary wodnej oraz wybuchające w kolejnych dniach pożary spowodowały wzrost skażenia radioaktywnego. Tak „zdarzyła się Fukushima”.25 lat wcześniej doszło do wypadku jądrowego w Czarnobylu. W wyniku przegrzania reaktora, podobnie jak w Fukushimie doszło do wybuchu wodoru. Jednak w przypadku katastrofy na Ukrainie, awarii uległ zaledwie jeden reaktor, nie trzy, a efekty były znacznie poważniejsze. Uszkodzenie rdzenia reaktora w Czarnobylu było gwałtowne. W związku z tym znacznie więcej produktów rozszczepienia trafiło do środowiska. W przypadku Fukushimy cały proces nastąpił znacznie wolniej, bez gwałtownego rozproszenia substancji radioaktywnych. A więc trzy uszkodzone rdzenie przyniosły mniej szkód, niż jeden w Czarnobylu.”

„Katastrofa w Czarnobylu zebrała żniwo:

W wyniku samego wybuchu w Czarnobylu zginęło dwóch pracowników elektrowni. Kolejne 29 osób zmarło w skutek choroby popromiennej. Większość z nich nawet nie zdawała sobie sprawy z zagrożenia, na jakie zostali wystawieni. Dodatkowo, przesiedlono ponad 200 tysięcy ludzi, ze względu na potencjalne zagrożenie.

To jeszcze nie koniec. W kolejnych latach ilość zachorowań na choroby nowotworowe wzrosła o ponad 90 proc. u dzieci. Blisko 4000 osób mogło umrzeć łącznie z powodu samego narażenia na promieniowanie, według raportu United Nations. W 2006 roku Greenpeace oszacował, że liczba ofiar śmiertelnych na terenie Ukrainy, Rosji i Białorusi mogła wynosić nawet 93000 osób.

Skutki katastrofy w Fukushimie były znacznie mniejsze:

W skutek wypadku jądrowego w Fukushimie nie było ani jednej ofiary śmiertelnej, bezpośrednio związanej z wypadkiem. Żaden z pracowników ani mieszkańców okolicznych regionów nie zginął - twierdzi Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Mimo to, Japończycy podjęli zdecydowane kroki w kierunku bezpieczeństwa publicznego. W pobliżu reaktora mieszkało ponad 100 tysięcy ludzi. Przezorny zawsze ubezpieczony, więc postanowiono ich wszystkich przesiedlić. Podczas ewakuacji, w wyniku różnych zdarzeń zmarło blisko 1000 osób, jak podaje World Nuclear Associationw raporcie z października 2018 roku. Dodatkowo jedna osoba zginęła podczas trzęsienia ziemi, a drugą zabrało tsunami. Jednak śladowe ilości cezu‑137 z Fukushimy znaleziono praktycznie wszędzie. Skażenie mogło dotknąć w delikatnym stopniu tak naprawdę każdy region świata. Śladowe ilości trafiły nawet do win wyprodukowanych w Kaliforni.”

Indeks górny Źródło: tech.wp.pl/czarnobyl‑fukushima‑wybuch‑roznice‑katastrofa‑6385827587212929a Indeks górny koniec^{Źródło: tech.wp.pl/czarnobyl‑fukushima‑wybuch‑roznice‑katastrofa‑6385827587212929a}

Czarnobyl i Fukushima zebrały żniwo śmierci. Dwie największe katastrofy w historii.

Indeks górny Źródło: tech.wp.pl/autor/oprac‑arkadiusz‑stando/6180282891990657 Indeks górny koniec^{Źródło: tech.wp.pl/autor/oprac‑arkadiusz‑stando/6180282891990657}