Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 2.8.3.3

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny - język niemiecki

Temat zajęć: Was für ein Lerntyp bist du? / Jakim jesteś typem ucznia?

Grupa docelowa: II etap edukacyjny, klasa VIII, poziom językowy A2+/B1

Cel ogólny lekcji:

Rozwijanie umiejętności opisywania metod i typów uczenia się oraz doskonalenie umiejętności udzielania wskazówek na temat efektywnej nauki.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wersja II.1. Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (II etap edukacyjny, klasy IV–VIII)

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie formułuje krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

3) edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne, oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne);

III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑maile, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):

1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;

2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;

3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);

4) znajduje w tekście określone informacje;

5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;

6) układa informacje w określonym porządku;

7) rozróżnia formalny i nieformalny styl tekstu.

IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:

1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;

2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;

4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;

5) opisuje upodobania;

6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;

8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.

V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, pocztówkę, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):

1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;

2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;

4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;

5) opisuje upodobania;

6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;

8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.

VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:

1) przedstawia siebie i inne osoby;

3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;

4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami;

5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;

9) prosi o radę i udziela rady;

11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;

14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe.

VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:

1) przedstawia siebie i inne osoby;

3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);

4) wyraża swoje opinie, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami;

5) wyraża swoje upodobania, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, intencje i pragnienia innych osób;

9) prosi o radę i udziela rady;

11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;

14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe.

VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:

1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);

2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;

IX. Uczeń posiada:

1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;

2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.

X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).

XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).

XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

wymieni sposoby uczenia się;
poda przykłady charakterystycznych aktywności dla danego sposobu uczenia się;
wyjaśni, jaki sposób uczenia się jest najbardziej efektywny.

Cele motywacyjne:

wykorzystanie zajęć z języka obcego nowożytnego do rozwijania wrażliwości międzykulturowej oraz kształtowania postawy ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur, niekoniecznie tylko tych związanych z językiem docelowym;
zachęcanie uczniów do samooceny własnej pracy i stosowania różnych technik służących uczeniu się. Nauczyciele powinni zachęcać uczniów do pracy własnej z wykorzystaniem filmów, zasobów Internetu, książek (np. uproszczonych lektur), komunikatorów i mediów społecznościowych w odpowiednim zakresie i stosownie do wieku uczniów;
tworzenie i wykorzystywanie takich zadań językowych, które będą stanowiły ilustrację przydatności języka obcego nowożytnego do realizacji własnych celów komunikacyjnych oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu przez uczniów własnych zainteresowań oraz pasji.

Strategie uczenia się:

tworzenie skojarzeń myślowych,
używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego), używanie skojarzeń wzrokowych, tworzenie ilustracji, odtwarzanie dźwięków z pamięci,
ćwiczenie (dźwięki, wymowa, pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie ze sobą elementów zdań),
rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów,
indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. streszczanie tekstów i robienie notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem.

Metody/techniki nauczania:

podająca – techniki: opis, wyjaśnianie, praca ze źródłem graficznym;
kognitywna – techniki: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;
programowana – z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

praca indywidualna,
praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

komputer, laptop z dostępem do Internetu,
słowniczek,
tekst źródłowy,
multimedium (mapa pojęć),
zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca:

Nauczyciel poleca uczniom, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?
Nauczyciel poleca uczniom, aby zapoznali się ze wstępem do lekcji „Czy wiesz, że…” na temat typów uczenia się i aby uczniowie zdecydowali, jaki typ uczenia się jest im najbliższy oraz by uzasadnili swoją decyzję.
Nauczyciel wprowadza niemieckie pojęcia określające style uczenia się: wzrokowy, słuchowy, kinestetyczny i komunikatywny (visueller, auditiver, motorischer, kommunikativer Lerntyp). Zapisuje te nazwy na tablicy lub na ekranie komputera (w przypadku pracy zdalnej). Stosując metodę „burzy mózgów”, nauczyciel zachęca uczniów do wspólnego stworzenia mapy pojęć pod hasłem: „10 sposobów na zapamiętywanie nowych treści. Jak się uczycie, żeby zapamiętać? Jakie macie sprawdzone techniki?”. Uczniowie zgłaszają pomysły, bazując na swoich doświadczeniach. Nauczyciel podpowiada uczniom, że mają być to krótkie hasła, które następnie zapisuje na tablicy lub - w przypadku pracy zdalnej - na ekranie komputera, który udostępnia uczniom. Zadaniem uczniów jest przypisanie podanych przez siebie metod do określonych typów uczenia się.

b) Faza realizacyjna:

Uczniowie czytają (i jednocześnie słuchają) tekstu „Meine erprobte Lerntechnik”, starając się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.
Następnie nauczyciel poleca uczniom, aby znaleźli w tekście zdania, które mówią o technikach uczenia się Adama. Uczniowie wspólnie z nauczycielem tworzą listę sposobów na naukę bohatera tekstu źródłowego. Nauczyciel zachęca, aby uczniowie przyporządkowali Adama do określonego typu uczenia się: czy ich zdaniem Adam jest wzrokowcem, słuchowcem czy kinestetykiem?
Uczniowie porównują techniki uczenia się Adama z tym, co sami stworzyli podczas „burzy mózgów”. Jeśli na liście Adama pojawiły się nowe techniki, dopisują je do swojej mapy pojęć. Nauczyciel może przeprowadzić w klasie „głosowanie”, który ze wspomnianych już na lekcji metod uczenia się ma najwięcej zwolenników.
Następnie nauczyciel zachęca uczniów do uzupełnienia (w grupach lub w przypadku nauki zdalnej – indywidualnie) mapy pojęć będącej multimedium bazowym. Wspólna praca uczniów będzie okazją do dyskusji na temat najbardziej skutecznych sposobów dotyczących przyswajania wiedzy. Uczniowie, wykonując ćwiczenia do mapy pojęć, przyswajają słownictwo związane z planowaniem i układaniem strategii uczenia się.
Propozycja alternatywna do pracy w klasie: Uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych. Jeden z uczniów opisuje swój problem z nauką. Pozostali uczniowie udzielają mu wskazówek, korzystając przy tym z mapy pojęć. Osoba, która udzieli najbardziej adekwatnej rady, dostaje punkt. Wygrywa osoba, która zebrała najwięcej punktów.
Podczas realizacji zadań w grupach (punkt 4 i 5) nauczyciel wspiera uczniów, jeśli mają oni jakieś wątpliwości lub pytania.

c) Faza podsumowująca:

Nauczyciel wraca z uczniami do stworzonej na początku lekcji mapy pojęć. Pyta uczniów:
czy po wykonaniu ćwiczeń do Mapy pojęć i części Sprawdź się, należałoby uzupełnić mapę z początku lekcji o jakieś sposoby lub aktywności charakterystyczne dla danego sposobu uczenia się?
czy stosujecie wszystkie te techniki uczenia się w ramach danego typu: wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk? Co jest najbardziej skuteczne? Z jakiego poznanego podczas lekcji sposobu na zapamiętywanie treści chcielibyście skorzystać?
co wpływa pozytywnie na efektywną naukę (np. Lernpausen machen; an der frischen Luft ca. 20 Minuten verbringen)?

Praca domowa:

Zadaniem ucznia jest opracowanie najlepszej dla siebie metody na zapamiętanie materiału z lekcji. Można zaproponować następujące sposoby (w zależności od tego, jaki sposób uczenia się komuś najbardziej odpowiada):

Wzrokowcy. Np.:

przygotowanie gry memory zawierającej wskazówki do nauki po polsku i po niemiecku; materiał może być wykorzystany na kolejnej lekcji do powtórki;
przygotowanie zestawu fiszek leksykalnych – można je gromadzić i stworzyć swój własny zbiór słówek.

Słuchowcy. Np.:

przygotowanie krótkiego podcastu z najważniejszymi słowami i zwrotami – słuchowcy mogą przygotowywać tak potem materiał do nauki każdej lekcji, aby w każdej chwili móc go odsłuchać;
przygotowanie nagrania własnego słowniczka audio i dogrywanie do niego kolejnych słów w ciągu roku szkolnego; w słowniczku mogą pojawiać się słowa‑skojarzenia.

Kinestetycy. Np.:

przygotowanie krótkiego filmiku‑prezentacji na temat metod uczenia się;
przygotowanie komiksu przedstawiającego w zabawnej formie różne typy uczenia się; należy uwzględnić nowo poznane słówka.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy pojęć:

przed lekcją: wprowadzenie do tematu, przypomnienie znanego już słownictwa z zakresu tematycznego „szkoła” przy użyciu techniki burzy mózgów;
w trakcie lekcji: uzupełnienie słownictwa związanego ze stylami uczenia się, powiązanie wiedzy posiadanej z nową;
po lekcji: powtórzenie słownictwa z zakresu stylów uczenia się poprzez przeprowadzenie krótkiej dyskusji podsumowującej.

Indeks górny Źródło: Contentplus Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik