Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Myśl społeczna renesansu. Machiavelli, Rej, Frycz Modrzewski i Kochanowski o problemach swojej epoki
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje piśmiennictwo o tematyce społecznej epoki renesansu;
porównuje poglądy polityczne i społeczne N. Machiavellego, M. Reja, J. Kochanowskiego i A. Frycza Modrzewskiego;
analizuje fragmenty traktatów politycznych i utworów społeczno‑politycznych N. Machiavellego, M. Reja, J. Kochanowskiego i A. Frycza Modrzewskiego;
przywołuje kontekst filozoficzny epoki renesansu;
konstruuje spójną wypowiedź typu argumentacyjnego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał Myśl społeczna renesansu na platformie edukacyjnej. Uczestnicy powinni zapoznać się z treścią sekcji „Przeczytaj” oraz tekstami źródłowymi zamieszczonymi w sekcji „Sprawdź się”: Nicollò Machiavelli, Książę; Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej; Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego; Jan Kochanowski, Pieśń II 14
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału cele zajęć i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: dlaczego w epoce renesansu ludzie pióra podejmowali tematykę społeczną i polityczną? Uczniowie powinni zwrócić uwagę na większą świadomość społeczną ludzi epoki odrodzenia oraz wskazać na cechy właściwe humanizmowi: otwarcie na świat i sprawy ludzkie, zainteresowanie obyczajami i rozwiązaniami z innych krajów.
Faza realizacyjna:
Wspólne omówienie tekstu w sekcji „Przeczytaj” wraz z głośnym odczytaniem fragmentów tekstów literackich/źrodłowych. Następnie uczniowie zapisują notatkę w zeszycie, może być np. metodą sketchnotingu. Powinny się w niej znaleźć podobieństwa i różnice w poglądach i poruszanej tematyce przez Machiavellego, Reja, Kochanowskiego i Frycza Modrzewskiego.
Główną część lekcji zajmie analiza tekstów załączonych w sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel wybiera 6 ćwiczeń z zestawu (w zestawie jest ich 10), dostosowując ich poziom do możliwości i potrzeb zespołu klasowego. Następnie uczniowie rozwiązują zadania w parach. Po wyznaczonym czasie uczestnicy zajęć odczytują swoje odpowiedzi. Wspólne omówienie wyników i propozycji. Nauczyciel udziela uczniom informacji o ich mocnych i słabych stronach.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania lekcji uczniowie pracują z multimedium w sekcji „Mapa myśli” – uzupełniają schemat wiadomościami zdobytymi przed zajęciami oraz podczas lekcji.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz mowę oskarżycielską, w której zaatakujesz z perspektywy szlachcica współbraci za różne przewiny całego stanu. W pracy wykorzystaj utwory Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego i Andrzeja Frycza Modrzewskiego (np. załączone w e‑materiale).
Materiały pomocnicze:
Jerzy Ziomek, Literatura Odrodzenia, Warszawa 1988.
Jean Delumeau, Cywilizacja odrodzenia, Warszawa 1987.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.