Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Mistrz Eckhart i mistyka spekulatywna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśnia różnice między mistycyzmem a mistyką

• omawia rolę teologii i filozofii w myśli Mistrza Eckharta;

• rozumie, dlaczego Mistrza Eckharta zalicza się do przedstawicieli panteizmu;

• ocenia, czy koncepcja mistycyzmu, rozwijała teologię i filozofię;

• analizuje filozoficzne źródła mistyki spekulatywnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• praca z tekstem;

• dyskusja wprowadzająca;

• burza mózgów;

• film edukacyjny.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Mistrz Eckhart i mistyka spekulatywna” ze wskazaniem na znajdujący się w nim tekst źródłowy. Uczniowie powinni tekst przeczytać i przygotować się do jego omówienia: przygotować wstępne informacje, które pozwolą umiejscowić tekst w kontekście biograficznym oraz historyczno‑filozoficznym.

2. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Film”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Określa wiążące dla uczniów kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym jest mistycyzm? Co oznacza ten termin i z czym ci się on kojarzy?

Faza realizacyjna:

1. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film edukacyjny”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
   Grupa pierwsza opracowuje polecenie 1: Jaką można wskazać różnicę pomiędzy mistycyzmem i mistyką w średniowieczu?, natomiast grupa druga przystępuje do polecenia 2: Na czym polega panteizm w filozofii Eckharta i z jakich źródeł filozoficznych się wywodzi?

2. Burza mózgów. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą burzy mózgów i, jeśli to konieczne, wyjaśnia jej zasady. Wyłania także moderatora, który będzie zapisywał pomysły na tablicy, a następnie określa czas wykonania zadania.
   Następnie nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy koncepcja mistycyzmu, łącząca teologię i filozofię była drogą rozwoju dla obu tych dziedzin, czy może którąś z nich ograniczała? Uczniowie podają swoje propozycje odpowiedzi. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali swoje propozycje z informacjami zamieszczonymi na tablicy.

3. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Film”, a następnie czyta polecenie: Znajdź podobieństwa wizji kontemplacji Boga według Mistrza Eckharta i Dantego. Co łączy obie postacie? Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytanie: Dlaczego Mistrza Eckharta możemy uznać za przedstawiciela panteizmu?

2. W ramach podsumowania uczniowie wspólnie rozwiązują ćwicznie nr 2 z zakładki „Film edukacyjny”: Co oznacza, według Eckharta, że Bóg emanuje z siebie trzy postacie?

3. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz tekst argumentacyjny na temat: Czy i w jakim stopniu mistyka może być filozofią?

Materiały pomocnicze:

• Piórczyński J., Mistrz Eckhart. Mistyka jako filozofia, Toruń, 1997.

• Szymona W., Wstęp [w:] Mistrz Eckhart: Kazania. Poznań, 1986

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.