Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: Historia
Temat: NEP. Leninowski krok wstecz
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
XL. Narodziny i rozwój totalitaryzmów w okresie międzywojennym.
Uczeń:
wyjaśnia genezę powstania państwa sowieckiego i charakteryzuje jego politykę wewnętrzną i zagraniczną.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, dlaczego ci, którzy w 1917 r. poparli bolszewików, trzy lata później zbuntowali się przeciwko ich władzy;
wyjaśnia, dlaczego wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej Lenin określał jako jeden krok w tył;
dyskutuje, czy słuszne – a jeśli tak, to w jakich sytuacjach – jest pójście na kompromis z własnymi przekonaniami.
Strategie nauczania:
konstruktywizm,
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów,
mapa myśli,
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w parach,
praca w grupach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Uczniowie zapoznają się z tekstem zawartym w e‑materiale (ale bez mapy interaktywnej), żeby móc aktywnie uczestniczyć w zajęciach.
Faza wstępna
Nauczyciel poleca uczniom, aby metodą burzy mózgów przypomnieli sobie, jak bolszewicy przejmowali władzę w Rosji.
Na tablicy jeden z uczniów zapisuje odpowiedzi kolegów, tworząc mapę myśli.
Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, rozdaje im arkusze z pytaniami. Każda grupa wybiera swojego przedstawiciela – lidera. Uczniowie odpowiadają na pytania na podstawie treści e‑materiału.
Grupa 1 – Dlaczego polityka komunizmu wojennego spowodowała katastrofę gospodarczą w Rosji i zaczęła budzić duży opór społeczny?
Grupa 2 – Dlaczego Lenin wprowadził Nową Politykę Ekonomiczną (NEP) i na czym ona polegała?
Grupa 3 – Jakie znaczenie dla Rosji miało wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP)?
Grupa 4 – Dlaczego Rosja zaczęła się wycofywać z Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP)? (Przeanalizuj tabele).
Po wyznaczonym czasie liderzy grup odczytują przygotowane odpowiedzi, a arkusze (plakaty) zawieszane są w widocznym miejscu.
Nauczyciel zadaje pytanie do dyskusji i zapisuje je na tablicy: Czy słuszne – a jeśli tak, to w jakich sytuacjach – jest pójście na kompromis z własnymi przekonaniami?
Aby odpowiedzieć na to pytanie i wyciągnąć wnioski z omawianej lekcji, nauczyciel poleca uczniom zapoznać się z materiałem multimedialnym i przedyskutowanie polecenia w parach.
Po wykonaniu zadania uczniowie odpowiadają na pytania i dyskutują o słuszności kompromisu, wspólnie zapisują wnioski z lekcji.
Nauczyciel poleca uczniom, aby wykonali ćwiczenia 1–5. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi dla utrwalenia poznanego materiału.
Faza podsumowująca
Nauczyciel poleca uczniom wykonanie ćwiczenia 6 jako podsumowania lekcji.
Na zakończenie uczniowie dokonują samooceny i oceny pracy grup na zajęciach; najaktywniejsze osoby lub grupy otrzymują oceny.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
1. Wykonanie pozostałych ćwiczeń.
2. Wybrane pary otrzymują zadania do przygotowania na lekcję. Losują rosyjskich działaczy partyjnych, którzy brali aktywny udział w walce o władzę po śmierci Lenina.
Materiały pomocnicze:
Oxley P., Russia 1885–1991: From Tsars to Commissars, tłum. K. Stojek‑Sawicka, Oxford University Press, 2001.
Figes O., Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji, tłum. W. Jeżewski, Magnum, Warszawa 2007.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie mogą przygotować projekt, dotyczący wprowadzenia komunizmu w Rosji przez jej dyktatorów: Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina.
Spis nieopisanych ilustracji
Ćwiczenie 4 - Ilustracja 1: Srebrna moneta, 1924 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 4 - Ilustracja 2: Carska moneta pięciorublowa, 1899 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 4 - Ilustracja 3: Rubel radziecki, 1970 r.; Wikimedia Commons, domena publiczna.