Dla nauczyciela
Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Co regulują w życiu publicznym instytucje państwa?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.
Uczeń:
2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia złożoność funkcji wewnętrznej państwa;
charakteryzuje obszary życia społecznego, które ta funkcja obejmuje;
analizuje pojęcia związane z funkcją wewnętrzną.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
analiza materiału źródłowego;
mapa myśli;
burza mózgów;
dyskusja;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Na poprzedniej lekcji nauczyciel prosi uczniów, aby przygotowali teksty źródłowe związane z funkcją wewnętrzną państwa, fragmenty Konstytucji RP, Ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Sam również przygotowuje teksty, które wykorzysta podczas lekcji.
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Analiza schematu przedstawiającego składowe funkcji wewnętrznej państwa. Uczniowie przedstawiają swoje interpretacje poszczególnych elementów. Nauczyciel zwraca uwagę na złożoność problemu.
Faza realizacyjna
1. Burza mózgów. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Jakie dokumenty stanowią podstawę prawa państwowego? Osoba moderująca zapisuje propozycje na tablicy. Po fazie twórczej uporządkowanie pomysłów i ich porównanie z ilustracją interaktywną z e‑materiału.
2. Wskazanie zakresów działań obejmujących funkcję wewnętrzną państwa. Podział klasy na grupy. Każda z nich analizuje przydzielony materiał źródłowy zamieszczony w tekście głównym lekcji. Uczniowie mogą korzystać również z materiałów przygotowanych w domu oraz źródeł internetowych. Powinni zwrócić uwagę na zadania państwa.
3. Prezentacje rezultatów pracy grup i ich wspólne omówienie.
4. Uczniowie odpowiadają na pytanie: W jakich obszarach państwo ingeruje zawsze? Następnie weryfikują swoje pomysły z treścią ilustracji interaktywnej.
5. Dyskusja na temat tego, co zdaniem uczniów mogło być powodem, że wszystkie te obszary zawierają się w funkcji wewnętrznej. Na koniec chętne osoby przedstawiają podsumowanie, uwzględniając zależności między omawianymi obszarami aktywności państwa.
6. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Nauczyciel pyta uczniów, jak na co dzień oceniają realizację funkcji wewnętrznej państwa, jakie dostrzegają sukcesy i porażki.
Faza podsumowująca
1. Praca z multimedium – mapa myśli. W ramach podsumowania uczniowie tworzą mapę myśli, która porządkuje ich wiedzę.
2. Chętne osoby podsumowują lekcję ze swojego punktu widzenia.
Praca domowa:
Poszukaj w prasie przykładów realizacji przez państwo funkcji wewnętrznej. Stwórz z nich prezentację.
Materiały pomocnicze:
Krzysztof Sidorkiewicz, Współczesne ujęcie funkcji państwa, „Studia Elbląskie” 11, s. 215–229.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Mapa myśli może być wcześniej przygotowana przez uczniów do wykorzystania na lekcji powtórzeniowej.