Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Filozofia po Heglu. Nowe perspektywy: Søren Kierkegaard — filozofia po filozofii

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz myśl filozoficzną Sørena Kierkegaarda.

• Wyjaśnisz, na czym polegał atak Kierkegaarda na filozofię.

• Zastanowisz się, dlaczego każdy współczesny filozof powinien znać myśl Hegla.

• Dokonasz analizy fragmentów tekstów Kierkegaarda: Odrzucenie systemu, O abstrakcji, Jednostka i tłum, Przedmiot wiary, Paradoks wiary.

Cele operacyjne. Uczeń:

• stosuje narzędzia logiki w analizie tekstu filozoficznego i zawartej w nim argumentacji, a także w obronie przed manipulacją;

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej;

• omawia poglądy filozofów reprezentatywnych dla poszczególnych epok kultury europejskiej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• audiobook;

• film;

• drama.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby przygotowali odpowiedź na pytanie: Co miało wpływ na ukierunkowanie filozofii Kierkegaarda w duchu chrześcijańskim?

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji oraz jej cele. Określa wiążące dla uczniów kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jak rozumiesz twierdzenie Kierkegaarda, że prawda jest życiem?

Faza realizacyjna:

1. Drama. Nauczyciel prosi uczniów, aby utworzyli czteroosobowe zespoły, które będą pracować metodą dramy w wyznaczonym czasie.
   Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego na temat: Wywiady arcymistrzowskie. Søren Kierkegaard – krytykant heglizmu. Uczniowie wcielą się w różne role, np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym (może być ich dwóch), dziennikarza przeprowadzającego wywiad (może być ich dwóch), osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad (może być ich dwóch). Uczniowie muszą zaplanować i przygotować swoje wypowiedzi i zaaranżować przestrzeń sceniczną. Podczas przygotowania grupy będą mogły korzystać z internetu.
   Każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy, a po zakończonych prezentacjach uczniowie dzielą się wrażeniami i dyskutują. Nauczyciel też podsumowuje wykonaną przez poszczególne grupy pracę.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”, a następnie odczytuje polecenia:
   – Zapoznaj się z audiobookiem. Jaka jest różnica między systemem filozoficznym a  „systemem dla Boga”?
   – Napisz krótko, jak Kierkegaard rozumiał pojęcie abstrakcji.
   – Zapoznaj się z dwoma poniższymi audiobookami. Wyjaśnij relację między jednostką a ogólnością w kontekście wiary.
   Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. W ramach podsumowania fazy realizacyjnej, uczniowie zapoznają się z materiałem zamieszczonym w sekcji „Film edukacyjny” i przygotowują odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Omówienie wyników na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują polecenie nr 3 z zakładki „Audiobook”: Spróbuj w kilku prostych zdaniach, opierając się na własnych doświadczeniach, wytłumaczyć, dlaczego przyjmowanie prawd powszechnych za pewnik jest błędem.

Materiały pomocnicze:

• Studia o filozofii Sørena Kierkegaarda: koncepcje, polemiki, inspiracje, red. M. Gołębiewska, Warszawa 2015.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.