Dla nauczyciela

Autor: Małgorzata Kosińska‑Pułka

Przedmiot: język polski

Temat: Jaki wizerunek Boga wyłania się z Księgi psalmów?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
9) rozumie pojęcie archetypu, rozpoznaje archetypy w utworach literackich oraz określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • rozróżnia kategorie psalmów;

  • omawia obraz Boga na podstawie przeczytanych psalmów;

  • układa plan wypowiedzi na temat tego, czy Bóg ukazany w psalmach jest Bogiem wszystkich ludzi;

  • wykazuje na podstawie zdobytej wiedzy czas powstania Księgi Psalmów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • metoda poglądowa;

  • rozmowa kontrolowana;

  • metoda ćwiczeń przedmiotowych;

  • mini‑koncert;

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w grupach,

  • praca całego zespołu klasowego,

  • samokształcenie.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica/ kartka papieru, pisak/kreda;

  • nagrania z muzyką i tekstami psalmów;

  • woreczek z cytatami.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel na podstawie dowolnych źródeł (m.in. odtwarzanie gotowych nagrań lub występy utalentowanych muzycznie uczniów) urządza w klasie mini‑koncert realizacji nagrań psalmów. Buduje nastrój.

2. Uczniowie opowiadają o swoich wrażeniach.

3. Nauczyciel, podkreślając znaczenie Księgi Psalmów, zwraca uwagę uczniów na fragment Biblia w kulturze Izraela w e‑materiałach. Uczniowie głośno odczytują wskazany tekst.

4. Nauczyciel prezentuje cele zajęć i ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zwraca się do uczniów z prośbą, by przekonali go, że psalmy to rozmowa z Bogiem.

Uczniowie na podstawie sekcji „Przeczytaj” i innych własnych źródeł dzielą się swoimi spostrzeżeniami, formułują na podstawie tekstów argumenty o konwersacyjnym charakterze omawianych tekstów kultury.

2. Uczniowie zapoznają się z mapą myśli. Indywidualnie wykonują polecenia 1 i 2. Następnie chętne osoby odczytują odpowiedzi. Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonanych zadań.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują indywidualnie Ćwiczenia od 1 do 4.

4. Uczniowie dobierają się w grupy i wykonują Ćwiczenie 5 (Scharakteryzuj osobę mówiącą w Psalmie 6 oraz określ sytuację, w jakiej się znajduje.) – w formie wewnątrzgrupowych dyskusji.

5. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podanie odpowiedzi, a pozostałych o skomentowanie.

6. Uczniowie wspólnie z nauczycielem wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” (w zależności od pozostałego czasu i tempa pracy klasy).

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje zajęcia. Pyta o to, jaki obraz Boga wyłania się z psalmów.

2. Nauczyciel w woreczku (pudełku) umieszcza cytaty z psalmów. Podchodzi do wybranych uczniów, który po wylosowaniu kartki z cytatem głośno go odczytują i interpretują (mówią o wizerunku Boga).

Zadanie domowe

1. Nauczyciel na podstawie e‑materiałów zadaje polecenie pracy domowej.

W oparciu o Psalmy 42 (41) i 43 (42) napisz tekst liczący co najmniej 250 słów, w którym opiszesz relacje między człowiekiem a Bogiem.

Materiały pomocnicze:

Ks. Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Poznań 1988.

Album muzyczny Deus Meus, Hej, Jezu, 1995.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą narysować własną mapę myśli, w której pokażą obraz Boga na podstawie psalmów. Zilustrują pracę dowolnymi utworami literackimi i własnymi schematycznymi rysunkami.

Sprawdź się