Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Wprowadzenie do egzystencjalizmu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz początki filozofii egzystencjalnej i jej przedstawicieli.
Wyjaśnisz, na czym polegają trudności w stworzeniu jednej definicji egzystencjalizmu.
Przemyślisz zdanie Sartre'a, że człowiek jest skazany na wolność.
Przeanalizujesz fragment dzieła Sartre'a Egzystencjalizm jest humanizmem.
Wyjaśnisz, w jaki sposób filozofia egzystencjalna jest odpowiedzią na lęki człowieka.
Cele operacyjne. Uczeń:
zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
identyfikuje różne problemy etyczne, rozważa je z punktu widzenia różnych stanowisk i nurtów filozoficznych na własnych przykładach.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
esej filozoficzny;
rozmowa kierowana;
film;
praca z multimedium;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. Następnie inicjuje rozmowę kierowaną: W jaki sposób nastroje epoki kształtują kierunki filozoficznych poszukiwań? Na jakiej bazie wyrósł egzystencjalizm?
Faza realizacyjna:
Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: WPROWADZENIE DO EGZYSTENCJALIZMU. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisane hasło. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja multimedialna”. Odczytanie polecenia do multimedium: Co jest wspólne wszystkim egzystencjalistom? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Rozmowa kierowana. Nauczyciel pyta uczniów, czym różni się filozofia człowieka według Sokratesa od filozofii człowieka u egzystencjalistów.
Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel wyświetla multimedium z sekcji „Film edukacyjny”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując rozwiązania ćwiczeń nr 1 i 2 oraz odpowiedzi na pytanie: Czy filozofia egzystencjalna pozwala poradzić sobie z trwogą?
Po wyznaczonym czasie pary łączą się w czwórki i wspólnie omawiają swoje odpowiedzi, uzupełniając zawarte w nich wnioski i wiadomości. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i pełni funkcję doradcy.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania zajęć, nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się, czy potrafią wskazać w przestrzeni publicznej próby radzenia sobie z lękiem, które stosują rozwiązania egzystencjalizmu ateistycznego. Swoje odpowiedzi uczniowie powinni poprzeć wybranymi przykładami.
Praca domowa:
Napisz esej w którym odniesiesz się do stwierdzenia Sartre'a, że egzystencjalizm jest humanizmem.
Materiały pomocnicze:
Wahl J., Krótka historia egzystencjalizmu, tłum. J.A. Prokopski, Wrocław 2004.
Gadacz T., Filozofia egzystencji, w: tegoż, Filozofia XX wieku. Nurty, t. 2, Kraków 2009.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.