Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Struktura płci i wieku populacji
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przeanalizujesz czynniki wpływające na zmianę struktury płci i wieku populacji.
Opiszesz cechy populacji rozwijającej się, ustabilizowanej i wymierającej.
Dokonasz analizy zmian struktury płci i wieku i określisz ich przyczyny na podanym przykładzie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
symulacja;
śniegowa kula;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Uczniowie formułują pytania dotyczące tematu zajęć, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.
Faza realizacyjna:
Kula śniegowa. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą kuli śniegowej, poszukując w udostępnionym e‑materiale odpowiedzi na następujące pytania:
– Jakie czynniki wpływają na zmianę struktury płci i wieku? Czym się charakteryzują?
– Czym cechują się trzy podstawowe okresy wiekowe osobników w populacji?
– Czym różnią się populacje: rozwijająca się, ustabilizowana i wymierająca?
Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych zaprezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.Praca z symulacją interaktywną pt. „Struktura płci i wieku populacji w Kenii i Wielkiej Brytanii w roku 2017 oraz prognozy na rok 2050”. Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, nazwali i scharakteryzowali populację Kenii i Wielkiej Brytanii w 2017 r. (polecenie nr 2). Następnie uczniowie wykonują polecenie nr 3, w którym mają za zadanie wyjaśnić przyczyny różnych kształtów piramid struktury płci i wieku w Kenii i Wielkiej Brytanii w 2050 r.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Faza podsumowująca:
Uczniowie odpowiadają na pytania sformułowane we wstępnej fazie lekcji.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:
Nauczyciel może wykorzystać symulację interaktywną do podsumowania lekcji.