Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Arystoteles – uczeń i krytyk Platona
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz postać i biografię Arystotelesa.
Przedstawisz najważniejsze różnice między filozofią Arystotelesa a filozofią Platona.
Dowiesz się, na czym polegał dualizm odkryty przez Stagirytę.
Zrozumiesz, jaką rolę odgrywało zdziwienie w filozofii ateńskiej.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
burza mózgów.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czy historia filozofii jest także historią filozoficznych potyczek? Czy każda idea filozoficzna znajduje swoje źródło we wcześniejszych ideach?
Faza realizacyjna:
Burza mózgów. Nauczyciel zadaje pytanie: Które elementy Platońskiej myśli filozoficznej odnajdujemy w dziele Arystotelesa? oraz informuje, że pierwsza część zajęć zostanie przeprowadzona metodą burzy mózgów. Określa jej zasady oraz podaje czas przeznaczony na realizację zadania. Uczniowie pracują indywidualnie i zapisują swoje pomysły, następnie prezentują je na forum klasy. Nauczyciel wyznacza osobę, która zapisuje na tablicy propozycje uczestników zajęć.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: W jaki sposób Arystoteles uzasadnia swoją tezę głoszącą, że początkiem filozofii jest zdziwienie? Porównaj jego zapatrywania na filozofię z zapatrywaniami Platona. Czy dostrzegasz jakieś podobieństwa bądź różnice w ich myśleniu o genezie i istocie filozofii? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 2–5, następnie porównują swoje odpowiedzi z koleżanką lub kolegą.
Ostatnią partię ćwiczeń (nr 6, 7) uczniowie wykonują wspólnie i omawiają je razem z nauczycielem.
Faza podsumowująca:
Uczniowie indywidualnie przygotowują propozycje rozwinięcia mapy myśli w sekcji „Sprawdź się”. Porównują swoje propozycje z wersją przygotowaną przed lekcją, dokonując autoewaluacji.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Arystotelesa: „Platon przyjacielem, lecz większą przyjaciółką prawda”.
Materiały pomocnicze:
Silberman M., Uczymy się uczyć, Gdańsk 2005.
Lipman M., Sharp A., Oscanyan F., Filozofia w szkole, Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 1997.
Audycja „Mędrzec ze Stagiry - Arystoteles” z cyklu „Ludzie, epoki, obyczaje”, polskieradio.pl
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.