Autorka: Sabina Świtała

Przedmiot: język polski

Temat lekcji: „Laura i Filon” Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej jako nawiązanie do sielanki oświeceniowej

Grupa docelowa

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne

Uczeń:

• nazywa konwencjonalne chwyty sielankowe w wierszu Laura i Filon Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej;

• określa, na czym polega reinterpretacja konwencji sentymentalnej;

• analizuje i interpretuje teksty, które nawiązują do sielanki F. Karpińskiego Laura i Filon;

• tworzy uwspółcześniony dialog między bohaterami wywodzącymi się z sielanki F. Karpińskiego.

Strategie nauczania

• konstruktywizm,

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania

• metoda oglądowa;

• pogadanka;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• praca z tekstem.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda;

• schematy z aktem komunikacji;

• wiersz K.I. Gałczyńskiego Filon i Laura.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej ilustracje zawarte w e‑materiale (galeria zjęć interaktywnych) i pyta uczniów, z jakim tekstem literackim można je powiązać.

2. Uczniowie zapoznają się z multimedium bazowym. Tworzą notatkę w formie mapy myśli. Następnie wykonują ćwiczenie nr 1.

3. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna

1. Prowadzący rozmawia z uczestnikami zajęć o reinterpretacjach literackich. Prosi o podanie wybranych przykładów i pyta o pomysły na ich realizacje.

2. Uczniowie zapoznają się z wierszem Laura i Filon Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej, następnie wykonują ćwiczenia 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez uczniów oraz nauczyciela.

3. Nauczyciel rozdaje uczniom tekst Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Filon i Laura.

4. Uczniowie zastanawiają się, na czym polega różnica w reinterpretacjach zaproponowanych przez Marię Pawlikowską‑Jasnorzewską i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Wnioski zapisują w tabeli:

Faza podsumowująca

1. Uczniowie w parach układają uwspółcześnioną rozmowę między Laurą a Filonem. Krótko opisują również scenerię, w której rozgrywa się rozmowa, oraz rekwizyty towarzyszące parze zakochanych.

2. Wybrane osoby odczytują rozmowy.

Praca domowa:

Napisz list miłosny współczesnej Laury do Filona/ współczesnego Filona do Laury.

Materiały pomocnicze:

T. Kostkiewiczowa, Piosenka pasterska. Dziedzictwo sielanki w poezji polskiej XX wieku, „Prace Polonistyczne”, seria LXXI, 2016, s. 19‑30.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium bazowe można wykorzystać jako podsumowanie zajęć.