Scenariusz zajęć

Autor: Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Z czego powstał ten polimer?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIII. Węglowodory. Uczeń:

5) ustala wzór monomeru, z którego został otrzymany polimer o podanej strukturze; rysuje wzór polimeru powstającego z monomeru o podanym wzorze lub nazwie; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zakres rozszerzony

XIII. Węglowodory. Uczeń:

8) klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (termoplasty i duroplasty); wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku spalania się np. PVC.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zapisuje reakcje chemiczne, podczas których powstają polimery;

• nazywa związki chemiczne, z których powstają polimery;

• formułuje definicję biopolimerów.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• gra edukacyjna;

• okienko informacyjne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/marker;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Z czego powstają tworzywa, które otaczają nas w każdej dziedzinie życia?”.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie wyjaśniają, na czym polega polimeryzacja.

3. Ustalenie celów. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami określa cele lekcji, które zapisują sobie w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy zadaniowe:

• I grupa – polimery addycyjne;

• II grupa – polimery kondensacyjne.

• Zadaniem obu grup jest wyjaśnienie obu procesów: poliaddycji i polikondensacji, jakie muszą być spełnione warunki, jakie rodzaje polimerów można otrzymać w tych procesach, jakie może być ich zastosowanie. Uczniowie pracują z e‑materiałem w sekcji „Przeczytaj” oraz innymi źródłami informacji. Po wyznaczonym czasie, uczniowie omawiają poszczególne zagadnienia.

2. Nauczyciel dzieli tablicę lub duży arkusz papieru na dwie części, podpisuje je jako polimery addycyjne i polikondensacyjne. Następnie rozdaje uczniom samoprzylepne karteczki. Na nich uczniowie zapisują po jednym przykładzie danego polimeru, a następnie, z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, podchodzą do tablicy i zawieszają karteczki w odpowiednich miejscach komentując przy tym swoje propozycje.

3. Nauczyciel proponuje pracę indywidualną z sekcją „Polimer z mąki?” Uczniowie wykonują polecenie 1, a następnie tworzą mapę myśli dotyczącą biopolimerów. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby prezentują swoje efekty na forum klasy.

4. Nauczyciel proponuje uczniom pracę indywidualną z grą edukacyjną.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie tworzą na tablicy interaktywnej mapę pojęć dotyczącą podziału polimerów.

2. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie okienko może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu. Po wyznaczonym czasie, chętni uczniowie mogą zaprezentować swoje efekty na forum klasy.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

2. Chętni uczniowie wyszukują w różnych źródłach informacje na temat surowców naturalnych, które mogłyby być wykorzystane do produkcji polimerów naturalnych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grę edukacyjną uczniowie mogą wykorzystać podczas przygotowania się do lekcji czy pracy kontrolnej.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje duży arkusz papieru oraz samoprzylepne karteczki.

2. Rabek J. F., Polimery i ich zastosowania interdyscyplinarne, t. 1‑2, Warszawa 2020.