Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Z czego powstał ten polimer?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
XIII. Węglowodory. Uczeń:
5) ustala wzór monomeru, z którego został otrzymany polimer o podanej strukturze; rysuje wzór polimeru powstającego z monomeru o podanym wzorze lub nazwie; pisze odpowiednie równania reakcji.
Zakres rozszerzony
XIII. Węglowodory. Uczeń:
8) klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (termoplasty i duroplasty); wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku spalania się np. PVC.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
zapisuje reakcje chemiczne, podczas których powstają polimery;
nazywa związki chemiczne, z których powstają polimery;
formułuje definicję biopolimerów.
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
gra edukacyjna;
okienko informacyjne.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, kreda/marker;
rzutnik multimedialny.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Z czego powstają tworzywa, które otaczają nas w każdej dziedzinie życia?”.
Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie wyjaśniają, na czym polega polimeryzacja.
Ustalenie celów. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami określa cele lekcji, które zapisują sobie w portfolio.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy zadaniowe:
I grupa – polimery addycyjne;
II grupa – polimery kondensacyjne.
Zadaniem obu grup jest wyjaśnienie obu procesów: poliaddycji i polikondensacji, jakie muszą być spełnione warunki, jakie rodzaje polimerów można otrzymać w tych procesach, jakie może być ich zastosowanie. Uczniowie pracują z e‑materiałem w sekcji „Przeczytaj” oraz innymi źródłami informacji. Po wyznaczonym czasie, uczniowie omawiają poszczególne zagadnienia.
Nauczyciel dzieli tablicę lub duży arkusz papieru na dwie części, podpisuje je jako polimery addycyjne i polikondensacyjne. Następnie rozdaje uczniom samoprzylepne karteczki. Na nich uczniowie zapisują po jednym przykładzie danego polimeru, a następnie, z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, podchodzą do tablicy i zawieszają karteczki w odpowiednich miejscach komentując przy tym swoje propozycje.
Nauczyciel proponuje pracę indywidualną z sekcją „Polimer z mąki?” Uczniowie wykonują polecenie 1, a następnie tworzą mapę myśli dotyczącą biopolimerów. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby prezentują swoje efekty na forum klasy.
Nauczyciel proponuje uczniom pracę indywidualną z grą edukacyjną.
Faza podsumowująca:
Uczniowie tworzą na tablicy interaktywnej mapę pojęć dotyczącą podziału polimerów.
Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie okienko może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu. Po wyznaczonym czasie, chętni uczniowie mogą zaprezentować swoje efekty na forum klasy.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.
Chętni uczniowie wyszukują w różnych źródłach informacje na temat surowców naturalnych, które mogłyby być wykorzystane do produkcji polimerów naturalnych.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Grę edukacyjną uczniowie mogą wykorzystać podczas przygotowania się do lekcji czy pracy kontrolnej.
Materiały pomocnicze:
Nauczyciel przygotowuje duży arkusz papieru oraz samoprzylepne karteczki.
Rabek J. F., Polimery i ich zastosowania interdyscyplinarne, t. 1‑2, Warszawa 2020.