Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Barbara Lenartowicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Jakościowe i ilościowe metody prezentacji zjawisk na mapach
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy: I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja.
Uczeń:
wyróżnia graficzne i kartograficzne metody przedstawiania informacji geograficznej i podaje przykłady zastosowania różnych rodzajów map.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
zna jakościowe metody prezentacji zjawisk na mapach,
zna ilościowe metody prezentacji zjawisk na mapach,
rozpoznaje metodę prezentacji zjawisk na mapach,
klasyfikuje metody prezentacji zjawisk,
podaje przykłady map, w których zastosowano różne metody.
Strategie nauczania: konstruktywizm
Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, praca z atlasem geograficznym, praca z e‑materiałem
Formy zajęć: praca w grupach, zbiorowa
Środki dydaktyczne: atlas geograficzny, e‑materiał, komputer, rzutnik
Materiały pomocnicze:
GUS, Graficzna prezentacja danych statystycznych Wykresy, mapy, GIS, GUS, Warszawa 2014.
J.E. Szafraniec, Moja mapa, tworzenie map w technologiach geoinformacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2018.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel prosi uczniów, aby otworzyli atlas geograficzny i obejrzeli różne mapy. Następnie zadaje pytanie, jakie dostrzegli sposoby przedstawiania zjawisk. Zwraca uwagę na to, że na mapach można przedstawić wszystkie zjawiska występujące w przestrzeni geograficznej, a umożliwiają to różnorodne metody, które kartografowie mają do dyspozycji.
Podanie tematu i celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel wprowadza podział metod prezentacji zjawisk na jakościowe i ilościowe oraz podaje przykłady metod z każdej kategorii. Dzieli klasę na 7 grup i przydziela każdej inną mapę z atlasu: grupa 1 – mapa geologiczna świata, grupa 2 – mapy zasięgów występowania gatunków drzew w Polsce, grupa 3 – mapa wydobycia surowców mineralnych w Europie, grupa 4 – zasolenie wód powierzchniowych wszechoceanu, grupa 5 – mapa rozmieszczenia ludności w Europie, grupa 6 – urbanizacja na świecie, grupa 7 – produkcja energii elektrycznej w Europie.
Nauczyciel podaje zadania dla grup, które będą wykonywać po obejrzeniu filmu zamieszczonego w e‑materiałach. Zadaniem każdej grupy będzie przyporządkowanie metody prezentowanemu na mapie zjawisku oraz utworzenie listy etapów konstruowania mapy. Nauczyciel wyświetla film zamieszczony w e‑materiale. Po obejrzeniu filmu uczniowie przez 10 minut pracują w grupach. Mogą korzystać z części „Przeczytaj” e‑materiału. Wybrany uczeń z grupy referuje odpowiedź. Uczniowie z pozostałych grup analizują aktualnie omawianą mapę. W przypadku wątpliwości mogą zadawać pytania.
Faza podsumowująca
Nauczyciel prosi o przyporządkowanie metod prezentacji zjawisk do kilku dowolnych map z atlasu geograficznego.
Uczniowie utrwalają wiedzę poprzez wykonanie ćwiczeń z e‑materiału.
Praca domowa
Odszukaj w internecie aktualną wielkość stopy bezrobocia w Polsce według województw i wykonaj kartogram.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Film samouczek może zostać wykorzystany na początku fazy realizacyjnej. Uczniowie zapoznają się z metodami prezentacji zjawisk. W dalszej części lekcji poszukują w atlasie i wskazują przykłady innych map, na których zastosowano poszczególne metody. Film samouczek może zostać wykorzystany w ramach samokształcenia uczniów bądź powtórzenia materiału z działu dotyczącego metod przedstawiania informacji geograficznej i zastosowania różnych rodzajów map (zakres podstawowy I. 2).