Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.1.5.6

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny - język niemiecki

Temat zajęć: Freunde – Menschen, die du in deinem Leben brauchst!/Przyjaciele – ludzie, których potrzebujesz w swoim życiu!

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wypowiadania się na tematy związane z przyjaźnią.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. e‑mail, list prywatny, list formalny – w tym list motywacyjny, życiorys, CV, wpis na blogu, opowiadanie, recenzję, artykuł, rozprawkę):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
VI. Uczeń reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji (np. na forum internetowym), wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • opisuje, jakim typem przyjaciela jest i uzasadnia swoja opinię;

  • przeanalizuje, co jest ważne w przyjaźni;

  • zaproponuje, jak można pielęgnować przyjaźń.

Cele motywacyjne:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

  • używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych);

  • ćwiczenie (tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie części zdań lub zdań ze sobą);

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w  języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu przez np. tworzenie nowych wyrazów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy.

Metody i formy nauczania:

  • podejście humanistyczne;

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem czytanym, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupie,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium: katalog interaktywny,

  • kartki z nazwami typów przyjaciół,

  • poszczególne zdjęcia katalogu do wyświtlenia,

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią tekstu wprowadzającego, a następnie zachęca ich do rozmowy na temat przyjaciół i podzielenia się swoimi refleksjami i doświadczeniami. Nauczyciel pyta uczniów o to, w towarzystwie jakich osób lubią spędzać czas wolny, jakimi ludźmi lubią się otaczać, jakich ludzi określają mianem swoich bliskich, przyjaciół (burza mózgów): Mit welchen Menschen verbringst du gern deine Freizeit? Mit welchen Menschen umgibst du dich gern? Welche Menschen kannst du als deine nächsten Personen oder als Freunde bezeichnen?

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tytułem tekstu w części Przeczytaj. Prosi ich o sugestie, o jakich typach ludzi może być mowa w tym tekście. Propozycje uczniów zapisuje na tablicy.

  • Uczniowie czytają tekst źródłowy Die drei Arten von Menschen, die du in deinem Leben brauchst, starając się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. W razie trudności nauczyciel wspiera ich w tym zadaniu, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa.

  • Nauczyciel prosi uczniów o krótkie podsumowanie, czy zapisane na tablicy hipotezy były trafne. W ten sposób nauczyciel wstępnie sprawdza, czy uczniowie zrozumieli tekst oraz – zmazując z tablicy odpowiedzi błędne, a pozostawiając prawidłowe – daje uczniom wskazówkę, jak należy interpretować tekst.

  • Następnie uczniowie w parach sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykonując ćwiczenia do tekstu (Übung 1‑3 w części Przeczytaj). Uczniowie uzupełniają tekst brakującymi fragmentami, określają, które informacje są zgodne z tekstem, pracują ze słownictwem.

  • W tej części nauczyciel może zainicjować krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Może np. poprosić uczniów o odpowiedź na kilka prostych pytań dotyczących treści tekstu lub może do tego wykorzystać Übung 4 w części Przeczytaj.

  • W kolejnym etapie nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje od nauczyciela kartkę z określeniami typów przyjaciół, które występują w katalogu. Następnie nauczyciel wyświetla uczniom ponumerowane zdjęcia z katalogu. Zadaniem uczniów jest dopasowanie do każdego zdjęcia odpowiedniego typu przyjaciela poprzez uzupełnienie numeru zdjęcia przy odpowiedniej nazwie.

  • Grupy wymieniają się kartkami i sprawdzają poprawność wykonania zadania przez kolegów, przeglądając multimedium Welcher Typ ist dein Freund? (katalog interaktywny).

  • Następnie uczniowie indywidualnie analizują treść katalogu i zapoznają się ze słownictwem. Uczniowie wykonują ćwiczenia do katalogu (Übung 1‑3 w części katalog) – znajdują informacje zgodne z treścią katalogu, określają, które informacje są prawdziwe, a które fałszywe, dopasowują poszczególne elementy do siebie, pracują ze słownictwem.

  • W ramach podsumowania pracy z katalogiem nauczyciel prosi uczniów o krótkie podsumowanie, np. z którymi typami przyjaciół zetknęli się w swoim życiu, czy któryś typ przypomina ich samych lub odnajdują w sobie elementy poszczególnych typów. Do tego celu nauczyciel wykorzystuje Übung 4 w części Katalog interaktywny.

  • Następnie uczniowie wykonują zestaw zadań interaktywnych (Aufgabe 1‑6 w części Sprawdź się), utrwalając i sprawdzając znajomość poznanych struktur leksykalnych.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie formułują wypowiedź pisemną (80‑100 wyrazów) na temat wartości, które cenią w przyjaźni (Übung 8 w części Sprawdź się). Chętni uczniowie prezentują swoje wypowiedzi na forum. Nauczyciel pyta innych uczniów, kto myśli podobnie/inaczej i prosi ich o zaprezentowanie swojej wypowiedzi. W ten sposób są prezentowane różne sposoby wyrażania tej samej myśli oraz różne zdania na ten sam temat.

Materiały pomocnicze:

Uczniowie mogą pracować na lekcji z tekstem autentycznym, np. wierszem pt. Freundschaft niemieckiego pisarza i poety, Friedricha von Bodenstedta. Jest on dostępny na stronie: https://gedichte.xbib.de/Bodenstedt_gedicht_Freundschaft.htm [dostęp 04.05.2023]. Zadaniem uczniów może być analiza danego utworu. Uczniowie pracują w grupach.

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy niektóre hasła z wiersza, np. jemandem glauben, standhaft, misstrauen, Recht geben, der Schatz, das Kleinod, die Wunderkraft, der Zweifel, der Wert, reich i prosi uczniów o zastanowienie się, czy i w jaki sposób mogą się one odnosić się do tematu przyjaźń (tytułu wiersza). Uczniowie w grupach zapisują skojarzenia. Przedstawiciel każdej grupy odczytuje je na forum klasy.

  2. Uczniowie otrzymują wydrukowany na kartce wiersz, pocięty na fragmenty. Zadaniem każdej grupy jest ułożenie całej treści wiersza w odpowiedniej kolejności. Wiersz zostaje odczytany przez przedstawiciela wybranej grupy. Inne grupy sprawdzają, czy ich wersja jest taka sama. Nauczyciel wyświetla następnie oryginalną treść wiersza.

  3. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytania dotyczące treści wiersza, np.

  • Was versteht der Dichter unter „Kleinod”? Warum? Stimmst du dem zu?

  • Sollte man den Freunden immer glauben? Warum? Warum nicht?

  • Wie sollte man Freunde betrachten?

  1. Uczniowie w grupach przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. Przedstawiciel każdej grupy prezentuje je na forum klasy.

  2. Zadaniem dodatkowym dla każdej grupy może być ułożenie krótkiego wiersza (np. 4‑wersowej zwrotki) na temat przyjaźni. Przedstawiciele grupy prezentują je na forum klasy.

Praca domowa

Uczeń formułuje wypowiedź pisemną (8‑10 zdań) na temat przyjaźni. Proponuje, jak można pielęgnować przyjaźń (Aufgabe 7 w części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania katalogu

  • Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, zaciekawienie tematem, odgadnięcie tematu lekcji. Nauczyciel może wykorzystać zdjęcia z katalogu we wstępnej części lekcji, by zainspirować uczniów do rozmowy wprowadzającej.

  • W trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych, jako forma słowniczka. Uczniowie przygotowują na lekcji fiszki z wyrazami z katalogu, które następnie zostaną wykorzystane do ćwiczenia tworzenia zdań. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa losuje za każdym razem po dwa wyrazy od innej grupy i tworzy z tymi wyrazami jedno zdanie. Zdania są zapisywane na tablicy.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa jako forma wirtualnej notatki z lekcji lub pomoc do wykonania zadania domowego. Uczniowie mogą na podstawie katalogu przygotować ankietę dla kolegów z klasy, zawierającą pytania dotyczące przyjaźni i różnych typów przyjaciół. Uczniowie przygotowują zestaw pytań z możliwymi odpowiedziami, np.: Was für ein Freund bist du? Was kann man mit dir machen? Welche Eigenschaften gehören zu deinen Eigenschaften? Was findest du an Freundschaften wichtig? Uczniowie rozdają tę ankietę kolegom i podsumowują w formie notatki jej wyniki.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik