Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Referendum ludowe z 1946 r. i wybory do Sejmu Ustawodawczego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• prezentuje zamysł polityczny towarzyszący organizacji referendum.

• charakteryzuje przebieg walki politycznej oraz formy represji stosowane przez władze komunistyczne wobec przeciwników.

• analizuje przyczyny przegranej obozu antykomunistycznego w wyborach.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego referendum w 1946 r. i wyborów do Sejmu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Uczniowie dzielą się na 5‑osobowe grupy, losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium - schematem interaktywnym. Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie numer 1 - „Zapoznaj się z poniższymi schematami interaktywnymi przedstawiającymi oficjalne (propagandowe) i rzeczywiste wyniki referendum z 1946 r. Dlaczego w pytaniu o utrwalenie zachodnich granic państwa polskiego wystąpiła tak duża różnica w wynikach między Warszawą a województwem pomorskim (wyniki faktyczne)? Uzasadnij odpowiedź”. Nauczyciel poleca uczniom, aby podzielili się na grupy, przeanalizowali dane i opracowali odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Podobnie postępują z poleceniem numer 2. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 1‑4 dotyczące m.in. organizacji politycznych w omawianym okresie i przeprowadzonych wyborów, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5‑8. Konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Poszukaj w dostępnych źródłach innych materiałów graficznych, które odnoszą się do głosowania podczas referenfum w 1946 r. Jakimi argumentami posługiwała się komunisyczna propaganda, aby przekonać obywateli do głosowania 3XTAK? Do jakich grup społecznych się zwracała i dlaczego? Przygotuj krótką notatkę, w której przedstawisz swoje spostrzeżenia i uzasadnienie.

2. Zaproponuj inne materiały źródłowe do tematu lekcji „Referendum ludowe z 1946 r. i wybory do Sejmu Ustawodawczego”.

Materiały pomocnicze:

• Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

• Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

• Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

• E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Symulacja interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.