SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zmiany wielkości i struktury połowów w Polsce. Stan i perspektywy rozwoju polskiego rybactwa i rybołówstwa

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XVI. Morze Bałtyckie i gospodarka morska Polski: środowisko przyrodnicze, wykorzystanie gospodarcze.

Uczeń:

2) charakteryzuje gospodarkę morską Polski oraz dyskutuje na temat możliwości jej rozwoju na podstawie zebranych materiałów źródłowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia podstawowe gatunki ryb poławianych w Bałtyku,

• wskazuje na mapie główne porty rybackie w Polsce,

• przedstawia tendencje zmian w wielkości połowów w Polsce,

• omawia problemy, z którymi mierzą się polscy rybacy.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: pogadanka, burza mózgów, dyskusja, drzewko decyzyjne, metody operatywne (praca z mapą, praca z grafiką interaktywną i tekstem e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas, mapa fizyczna Polski, arkusze papieru, kolorowe karteczki samoprzylepne, pisaki

Materiały pomocnicze

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003.

GUS, Rocznik Statystyczny Gospodarki Morskiej 2020, GUS, Warszawa–Szczecin 2020.

Mizerski W., Żukowski J. (red.), Tablice geograficzne, Adamantan, Warszawa 2014.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przeprowadza pogadankę na temat korzyści gospodarczych wynikających z dostępu do morza; przypomnienie sposobu wydzielania wód wewnętrznych, terytorialnych oraz wyłącznej strefy ekonomicznej.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie analizują linię brzegową Polski – praca z mapą.

• Korzystając z e‑materiału („Przeczytaj”), uczniowie określają powierzchnię wód wewnętrznych i terytorialnych oraz wyłącznej strefy ekonomicznej.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – ich zadaniem jest określenie czynników wpływających na możliwości gospodarczego wykorzystania wód Bałtyku przez Polskę.

• Uczniowie zapisują czynniki na karteczkach samoprzylepnych, po zakończeniu pracy przyczepiają karteczki do tablicy.

• Wspólnie analizują wypisane czynniki, grupują je, oceniają, które są dla Polski najważniejsze.

• Korzystając z atlasu, uczniowie wskazują główne porty na polskim wybrzeżu – następnie weryfikują informacje z atlasu z e‑materiałem; porównują liczbę kutrów zarejestrowanych w poszczególnych portach.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując indywidualnie z e‑materiałem, wypisali informacje dotyczące struktury gatunkowej ryb w Bałtyku, wielkości polskich połowów poszczególnych gatunków ryb oraz określili tendencje zmian w tych połowach.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu wybrani uczniowie prezentują wyniki pracy z e‑materiałem.

• Nauczyciel dzieli uczniów na nowe grupy 5–6‑osobowe. Każda z grup otrzymuje arkusz papieru z narysowanym drzewkiem decyzyjnym – nauczyciel określa problem, który będzie przedmiotem analizy uczniów: „Czy należy ograniczać połowy dorsza na Bałtyku?”. Uczniowie przy podejmowaniu decyzji mogą korzystać z grafiki interaktywnej.

• Uczniowie zapisują problem w pniu drzewa, następnie podają możliwe rozwiązania, negatywne i pozytywne skutki każdego z rozwiązań, wnioski – decyzje (wynikające z analizy problemu).

• Wszystkie plakaty z drzewami decyzyjnymi zostają umieszczone na tablicy – grupy prezentują wyniki swojej pracy, uczniowie dyskutują nad rezultatami pracy, wybierają najlepszy plakat (rozwiązanie problemu).

• W ramach burzy mózgów uczniowie dyskutują nad problemami i perspektywami rozwoju polskiego rybactwa i rybołówstwa. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, wymień łowiska (miejsca) na świecie, w których poławia się dorsze.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać w ramach lekcji dotyczących problemów środowiskowych współczesnego świata, np. zagrożenia bioróżnorodności (zakres rozszerzony: XVIII. 10).