Scenariusz lekcji

Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Tkanka węzłowa serca

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Opiszesz budowę i ośrodki tkanki węzłowej serca.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób powstaje sygnał inicjujący skurcz serca.

• Przedstawisz różnice między komórkami odpowiedzialnymi za skurcz a komórkami generującymi i przewodzącymi impulsy w sercu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• burza mózgów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru A1, flamastry.

Przed lekcją

1. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat budowy i cech tkanki mięśniowej serca.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie: „Co napędza pracę serca?”. Uczniowie zapisują swoje pomysły na tablicy.

2. Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem do e‑materiału i uzupełniają zapisane na tablicy pomysły.

3. Nauczyciel podsumowuje burzę mózgów oraz wprowadza uczniów w temat zajęć. Następnie krótko omawia przebieg lekcji i przedstawia jej cele.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy.

2. Każda z grup opracowuje jedno zagadnienie na podstawie informacji zawartych w e‑materiale:

   • grupa I – budowa komórek tkanki węzłowej;

   • grupa II – budowa układu bodźcotwórczo‑przewodzącego serca;

   • grupa III – automatyzm generowania impulsów i proces ich powstawania.

3. Po opracowaniu zagadnień przez każdą z grup nauczyciel miesza grupy tak, aby w każdej z nowych grup było przynajmniej dwóch przedstawicieli starej grupy. Każdy z uczniów przedstawia kolegom partię materiału, którą opracował wcześniej (następuje moment właściwego nauczania).

4. Nauczyciel prosi o wypisanie na małych kartkach pojęć, jakie uczniowie zapamiętali na dany temat. Grupy porządkują kartki w zbiory, wyszukując połączenia pomiędzy zapisanymi pojęciami.

5. Grupy przyklejają kartki na arkuszu papieru A1, łączą strzałkami, rysują linie i dopisują nowe hasła, tworząc mapę myśli. Przedstawiciele grup omawiają swoje mapy myśli.

6. Nauczyciel weryfikuje informacje i w razie potrzeby je uzupełnia.

7. Uczniowie zapoznają się z symulacją interaktywną. Następnie, pracując w parach, wykonują polecenia 2 i 3 (dotyczące depolaryzacji i repolaryzacji błony komórkowej). Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie interaktywne nr 5 (dotyczące połączeń szczelinowych pomiędzy komórkami tkanki węzłowej). Następnie przygotowują podobne zadanie (typu „prawda/fałsz”) dla osoby z pary. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

2. Nauczyciel ocenia zaangażowanie uczniów podczas zajęć.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 4.

Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 6 do 9.

Materiały pomocnicze

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

Symulacja interaktywna może zostać również wykorzystana na innej lekcji poświęconej pracy serca, m.in. Zjawiska elektryczne towarzyszące pracy serca.