SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki rozwoju przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

PODSTAWA PROGRAMOWA

XI. Przemiany sektora przemysłowego i budownictwa: czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii, obszary koncentracji przemysłu, rozwój i rola budownictwa w gospodarce.

Uczeń:

1) na wybranych przykładach wykazuje różnice między czynnikami lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii oraz wyjaśnia zmiany znaczenia tych czynników w procesie rozwoju cywilizacyjnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna główne czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego,

• wyróżnia główne czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych technologii,

• określa rolę i znaczenie poszczególnych czynników lokalizacji dla przemysłu tradycyjnego oraz zaawansowanych technologii,

• wymienia i porównuje różnice w wymaganiach wobec transportu oraz kapitału ludzkiego w przemyśle tradycyjnym i zaawansowanych technologii.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, drzewo decyzyjne, metody operatywne (analiza grafiki interaktywnej, tekstu e‑materiału; ćwiczenia w rozumowaniu, formułowaniu wniosków)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca w parach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, zdjęcia różnych zakładów przemysłowych, atlasy, mapa świata, arkusze papieru ze schematami drzewa decyzyjnego

Materiały pomocnicze

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki Warszawa 2003, str. 593–597.

Świdurska A., Kształtowanie się przemysłu wysokiej techniki w Polsce, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Prace Komisji Geografii Przemysłu, Warszawa – Kraków 2009.

Opracowanie nt. czynników lokalizacji przemysłu, [online], dostępny w internecie: https://www.edukator.pl/czynniki‑lokalizacji‑przemyslu,11135.html.

Artykuł nt. miast o największym potencjale dla rozwoju sektora wysokich technologii w Polsce, [online], dostępny w internecie: https://rynekpracy.pl/artykuly/miasta‑o-najwiekszym‑potencjale‑dla‑rozwoju‑sektora‑wysokich‑technologii‑w-polsce.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia uczniom zdjęcia (np. zakładu hutniczego lub elektrowni cieplnej oraz zakładu przemysłu elektronicznego lub farmaceutycznego). Następuje pogadanka – czym różni się przemysł tradycyjny od przemysłu zaawansowanych technologii?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – ich zadaniem jest przedstawienie różnic w czynnikach lokalizacji przemysłu tradycyjnego i przemysłu zaawansowanych technologii.

• Na arkuszach papieru uczniowie zapisują czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i przemysłu zaawansowanych technologii – zaznaczają różnice.

• Dyskusja na forum klasy – jakie są różnice w czynnikach lokalizacji, dlaczego? jakie są wymagania wobec transportu oraz zasobów pracy w przemyśle tradycyjnym i nowoczesnym?

• Na podsumowanie tej dyskusji nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną (e‑materiał) i uprządkowanie informacji.

• Wyróżnione czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i przemysłu zaawansowanych technologii uczniowie zapisują do zeszytu w formie notatkę.

• Następnie uczniowie wyszukują na mapie w atlasie i wskazują na mapie ściennej przykłady zakładów lub okręgów przemysłowych, które wykorzystały omawiane czynniki lokalizacji (np. kilka okręgów surowcowych, transportowych, kilka technopolii…).

• Nauczyciel przedstawia uczniom problem: gdzie w naszym kraju najlepiej zlokalizować polską „Dolinę Krzemową”? Prosi o przedstawienie czynników lokalizacji oraz jej pozytywnych i negatywnych skutków.

• Nauczyciel proponuje uczniom pracę z elementami metody drzewa decyzyjnego – prosi o wybór dwóch różnych lokalizacji, przedstawienie ich zalet i wad, wyciągnięcie wniosków i ocenę (podjęcie decyzji), która lokalizacja, zdaniem grupy, jest lepsza.

• Rozdaje uczniom arkusze papieru ze schematycznym rysunkiem drzewa decyzyjnego.

• Uczniowie pracują w grupach, tworząc drzewo decyzyjne; na dole (w pniu drzewa) zapisują sytuację wymagającą podjęcia decyzji; uczniowie proponują możliwe lokalizacje, wypisują wady i zalety każdej z nich, wyciągają wnioski – podejmują decyzję (wynikającą z analizy sytuacji).

• Wszystkie plakaty z drzewem decyzyjnym zostają umieszczone na tablicy – każda grupa przedstawia wyniki swojej pracy.

• Uczniowie dyskutują nad efektami pracy grup.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie w parach wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Wymień i opisz pozytywny i negatywny wpływ występowania przemysłu na obszarach aglomeracji i deglomeracji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej zmieniającej się roli czynników lokalizacji (XI. 1) i 2),

• grafikę interaktywną można również wykorzystać na początku lekcji (z zakresu podstawowego) dotyczącej perspektyw rozwoju przemysłu zaawansowanych technologii w Polsce (XV. 11),

• warto ją również zastosować na lekcji powtórzeniowej z zakresu rozszerzonego dział XI.