Autor: Anna Juwan

Temat: Cykle rozwojowe płazińców pasożytniczych człowieka i zwierząt

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz cykle rozwojowe wybranych gatunków płazińców.

• Wyjaśnisz różnice pomiędzy żywicielem ostatecznym a pośrednim.

• Scharakteryzujesz stadia larwalne płazińców.

• Rozpoznasz choroby człowieka wywoływane przez wybrane gatunki płazińców.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna;

• gwiazda pytań;

• praca z tekstem i schematem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• gwiazda pytań (materiały pomocnicze);

• tabela do uzupełnienia (materiały pomocnicze).

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy. Każdy zespół dostaje do uzupełnienia gwiazdę pytań (zob. materiały pomocnicze – zał. 1). Chętni uczniowie czytają odpowiedzi na głos. Nauczyciel podsumowuje odpowiedzi i wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc, że zarówno budowa ciała, jak i sposób rozmnażania przywr i tasiemców stanowią przystosowanie do pasożytniczego trybu życia.

Faza realizacyjna:

1. Praca z e‑materiałem. Uczniowie samodzielnie analizują schematy cykli rozwojowych płazińców zawarte w e‑materiale. Następnie w parach uzupełniają tabelę (zob. materiały pomocnicze – zał. 2). Wybrane zespoły przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel lub inni uczniowie w razie potrzeby uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.

3. Uczniowie wykonują indywidualnie polecenie nr 2: „Zaproponuj po jednym działaniu, które pozwoli uniknąć zakażenia przez człowieka motylicą wątrobową, tasiemcem nieuzbrojonym i bruzdogłowcem szerokim”. Chętne osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 8 („W internecie można natknąć się na oferty tabletek odchudzających, które zawierają jaja tasiemca uzbrojonego. Sprzedawcy reklamują takie produkty jako sposób na szybkie i bezbolesne odchudzanie. Wyjaśnij, jakie konsekwencje dla zdrowia może mieć zastosowanie tego typu preparatów”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 1 (w którym mają za zadanie uzupełnić tabelę, dopasowując odpowiedni opis do stadium larwalnego) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Gra edukacyjna” do podsumowania lekcji.