Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Cykle rozwojowe płazińców pasożytniczych człowieka i zwierząt
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz cykle rozwojowe wybranych gatunków płazińców.
Wyjaśnisz różnice pomiędzy żywicielem ostatecznym a pośrednim.
Scharakteryzujesz stadia larwalne płazińców.
Rozpoznasz choroby człowieka wywoływane przez wybrane gatunki płazińców.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
gra dydaktyczna;
gwiazda pytań;
praca z tekstem i schematem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
gwiazda pytań (materiały pomocnicze);
tabela do uzupełnienia (materiały pomocnicze).
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy. Każdy zespół dostaje do uzupełnienia gwiazdę pytań (zob. materiały pomocnicze – zał. 1). Chętni uczniowie czytają odpowiedzi na głos. Nauczyciel podsumowuje odpowiedzi i wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc, że zarówno budowa ciała, jak i sposób rozmnażania przywr i tasiemców stanowią przystosowanie do pasożytniczego trybu życia.
Faza realizacyjna:
Praca z e‑materiałem. Uczniowie samodzielnie analizują schematy cykli rozwojowych płazińców zawarte w e‑materiale. Następnie w parach uzupełniają tabelę (zob. materiały pomocnicze – zał. 2). Wybrane zespoły przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel lub inni uczniowie w razie potrzeby uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.
Uczniowie wykonują indywidualnie polecenie nr 2: „Zaproponuj po jednym działaniu, które pozwoli uniknąć zakażenia przez człowieka motylicą wątrobową, tasiemcem nieuzbrojonym i bruzdogłowcem szerokim”. Chętne osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 8 („W internecie można natknąć się na oferty tabletek odchudzających, które zawierają jaja tasiemca uzbrojonego. Sprzedawcy reklamują takie produkty jako sposób na szybkie i bezbolesne odchudzanie. Wyjaśnij, jakie konsekwencje dla zdrowia może mieć zastosowanie tego typu preparatów”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 1 (w którym mają za zadanie uzupełnić tabelę, dopasowując odpowiedni opis do stadium larwalnego) z sekcji „Sprawdź się”. Chętne osoby prezentują swoją odpowiedź.
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 2 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Gra edukacyjna” do podsumowania lekcji.