Scenariusz zajęć

Przedmiot: chemia

Temat: Czy sole stosuje się w medycynie?

Autor: Danuta Jyż‑Kuroś

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne.

Wymagania szczegółowe

Zakres podstawowy i rozszerzony

XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:

4) wyjaśnia, na czym mogą polegać i od czego zależeć lecznicze i toksyczne właściwości substancji chemicznych (dawka, rozpuszczalność w wodzie, rozdrobnienie, sposób przenikania do organizmu), np. aspiryny, nikotyny, etanolu (alkoholu etylowego);

5) wyszukuje informacje na temat działania składników popularnych leków (np. węgla aktywowanego, aspiryny, środków neutralizujących nadmiar kwasu w żołądku).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• dokona zestawienia nazwy soli z jej zastosowaniem w medycynie;

• wymieni przyczyny stosowania poszczególnych soli w medycynie;

• zaprojektuje ulotkę informacyjną „Sole w medycynie”;

• rozwiąże problem: „Czy należy stosować daną sól biorąc pod uwagę jej wszystkie właściwości?”.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza tekstu źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• gra dydaktyczna;

• technika „611”;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, np.: Które sole, znane nam z życia codziennego, mogą mieć zastosowanie w medycynie?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów dotycząca właściwości soli. Zwrócenie szczególnej uwagi na właściwości soli istotne dla medycyny.

Faza realizacyjna

1. Gra dydaktyczna „Chemiczne domino” – celem utrwalenia sobie nazw systematycznych i wzorów soli. Zadaniem uczniów w trakcie gry będzie dopasowanie nazw soli do ich wzorów sumarycznych.

2. Uczniowie samodzielnie analizują tekst źródłowy w dostępnych źródłach informacji, w tym w e‑materiale – zastosowanie soli w medycynie.

3. Technika „611”, gdzie 6 oznacza liczbę grup; 1 oznacza liczbę pomysłów zastosowań soli; 1 oznacza liczbę rund (technika ta może być modyfikowana na różne sposoby). Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, w tym przypadku na 6, rozdaje arkusze i mazaki i prosi by każda grupa na swoim arkuszu zapisała hasło „Zastosowanie...”:

• I grupa – azotanów(V);

• II grupa – siarczanów(VI);

• III grupa – fosforanów(V);

• IV grupa – chlorków;

• V grupa – bromków;

• VI grupa – węglanów.

4. Nauczyciel wyjaśnia zasady pracy grup. Każda grupa wpisuje na arkuszu po jednej propozycji zastosowania danej soli (pomysłów nie należy powielać). Po zapisaniu propozycji każda grupa przekazuje następnej swój arkusz zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Nauczyciel ustala moment przekazania arkuszy. Arkusze mają wrócić do swoich grup. Po zakończeniu pracy grupy dokonują oceny pomysłów. Każda grupa prezentuje zapisane pomysły z wykorzystaniem techniki gadająca ściana.

5. Praca w parach – uczniowie tworzą ulotkę informacyjną z wykorzystaniem grafiki interaktywnej w e‑materiale. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału, np. polecenia do multimedium. Pyta:

• Co to jest homeostaza?

• Czy hydraty mają zastosowanie w medycynie, przykłady?

2. Jako podsumowanie nauczyciel zadaje uczniom pytania, które gromadzą w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łątwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudności...

Praca domowa:

Nauczyciel zleca uczniom do wykonania ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium bazowe możemy wykorzystać jako element metody projektu np. w celu przeprowadzenia akcji zwiększającej świadomość wiedzy z tego zakresu w rodzinach uczniów.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest homeostaza?

• Czy hydraty mają zastosowanie w medycynie, przykłady?

2. Arkusze papieru, mazaki, glutaki.

3. Gra dydaktyczna - „Chemiczne domino”.

4. Nauczyciel może przygotować:

• ulotki leków stosowanych w gospodarstwach domowych (mogą być przyniesione przez uczniów lub wyszukane w zasobach internetowych).