Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Analizujemy zmiany energii wewnętrznej w przemianach fazowych

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach;
16) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych.
VI. Termodynamika. Uczeń:
6) Opisuje skokową zmianę energii wewnętrznej w przemianach fazowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r,

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń

1. wymienia własności trzech stanów skupienia materii,

2. objaśnia, czym są przemiany fazowe,

3. wyjaśnia, jak zmienia się energia potencjalna oddziaływań międzycząsteczkowych, gdy zmieniają się odległości między cząsteczkami,

4. analizuje zmiany energii wewnętrznej w przemianach fazowych.

Strategie nauczania

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach; praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Jak definiujemy przemianę fazową”, „Jak definiujemy ciepło przemiany fazowej”, „Ciepło parowania”, „Definicja energii wewnętrznej”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o przemianach fazowych.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wprowadza pojęcie energii wewnętrznej, akcentując, że w jej skład wchodzi energia kinetyczna i potencjalna cząsteczek układu. Uczniowie w grupach ustalają na przykładzie pola grawitacyjnego, jak zmienia się energia potencjalna wraz ze zmianą odległości w polu sił przyciągających.
Następnie uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują zmiany energii wewnętrznej w kolejnych przemianach fazowych przedstawione na wykresach (Rys. 2a., 2b., 3a. i 3b.) w części „Przeczytaj”. Uczniowie oglądają film‑samouczek i wykonują Polecenia 1. i 2., powiązane z treścią filmu.

Faza podsumowująca:

Uczniowie wykonują zadania 3 – 6 z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa:

Zadania z zestawu ćwiczeń 1 i 2 oraz nieobowiązkowo 7.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film samouczek można wykorzystać na lekcji i połączyć z wykonaniem powiązanych z nim poleceń oraz przedyskutowaniem wyników. Może też być wykorzystany przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału.