Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Kazimierz Odnowiciel i jego panowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia okoliczności objęcia władzy przez Kazimierza oraz jego powrotu do kraju po wygnaniu;

• charakteryzuje działania podjęte przez Kazimierza w celu odnowienia jedności Polski i jej potęgi po kryzysie lat 30. XI wieku;

• przedstawia sukcesy i porażki księcia Kazimierza w dziele odbudowy państwa;

• wyjaśnia, dlaczego księcia Kazimierza nazwano Odnowicielem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć, omawia planowany przebieg lekcji.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni przypomnieć m.in. rządy ojca Kazimierza, Mieszka II, oraz sytuacja wewnętrzną w kraju.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału dotyczącego rządów Kazimierza Odnowiciela. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się np. od słów „dlaczego”, „jak”, „po co”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.

2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel czyta polecenie 2: „Opisz politykę wewnętrzną Kazimierza Odnowiciela. Wskaż, jakie najważniejsze zadania przed nim stały” i poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w filmie. Po odtworzeniu nagrania uczniowie pracują w dwójkach, następnie wybrana para (lub ochotnicy) przedstawia propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie odnoszą się do niej. Nauczyciel pilnuje poprawności odpowiedzi.

3. Praca z mapą interaktywną. Nauczyciel poleca, aby jedna osona przeczytała treść polecenia nr 2 „Porównaj mapę Polski za Kazimierza Odnowiciela z mapą Polski za Bolesława Chrobrego i wskaż różnice terytorialne między państwem Piastów w 1025 r. a około 1058 roku”. Uczniowie dobierają się w 4‑osobowe grupy, w których wykonują to zadanie. Następnie (polecenie nr 3) wyjaśniają okoliczności zmiany tych granic. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej odnośnie ich odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, wskazując jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Zapoznaj się z ngraniem – fragmentem kroniki Galla Anonima – i wykonaj polecenia 4 i 5 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Barański M., Dynastia Piastów w Polsce, Warszawa 2018.

Kętrzyński S., Kazimierz Odnowiciel (1034–1058), Kraków 2010.

Szczur S., Historia Polski. Średniowiecze, Warszawa 2013.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z filmem tak, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę. Natomiast pracując z mapą interaktywną, mogą to robić także indywidualnie lub w parach.