Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Państwo krzyżackie w Prusach i jego organizacja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, jak wyglądały początki państwa krzyżackiego na terenie Prus;

• charakteryzuje rozwój terytorialny państwa krzyżackiego w XIII i na początku XIV w.;

• wyjaśnia, jak zorganizowane było państwo zakonne i jakie zadania przypadały poszczególnym jego członkom.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Państwo krzyżackie w Prusach i jego organizacja”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć i cele lekcji, omawia jej planowany przebieg.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z multimedium („Film”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Wymień etapy podbojów państwa krzyżackiego w pierwszej połowie XIII wieku”. Poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: omawiają relacje pomiędzy zakonem krzyżackim a książętami polskimi w wieku XIII.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Prowadzący zapowiada uczniom, że będą wykonywać ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Każdy z uczniów robi to samodzielnie. Po ustalonym czasie wybrani uczniowie przedstawiają odpowiedzi, a reszta klasy wspólnie się do nich ustosunkowuje. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Na koniec prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Ocenia przedstawioną prezentację uczniowską.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenie 5 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. Zapoznaj się z filmem znajdującym się w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenie.

Materiały pomocnicze:

M. Biskup, G. Labuda, Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka, społeczeństwo, państwo, ideologia, Gdańsk 1988.

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, PWN. Warszawa 2019.

J. Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 11, tłum. J. Mrukówna, PWN, Warszawa 2009.

S.M. Kuczyński, Wielka wojna z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411, Warszawa 1987.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z filmami, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.