Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Na tropie nazistów. Procesy zbrodniarzy wojennych

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje zbrodnie popełnione przez nazistów w czasie II wojny światowej;

• analizuje podstawy prawne i przebieg procesów norymberskich;

• wyjaśnia, czym jest ludobójstwo;

• tłumaczy, w jaki sposób niektórym nazistom udało się uniknąć kary i jak ścigano zbrodniarzy w powojennej Polsce.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metoda akwarium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Na tropie nazistów. Procesy zbrodniarzy wojennych”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia 1 i 2 w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele lekcji i przybliża je uczniom. Następuje określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu w postaci pytań, na które uczniowie chcieliby uzyskać odpowiedź.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. sprawdza, kto wykonał zadane ćwiczenia. Może wyświetlić odpowiedzi uczniów na tablicy interaktywnej.

Faza realizacyjna:

1. W ramach utrwalenia wiedzy uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 3 i 4 z sekcji „Sprawdź się”: dopasowują odpowiednie hasła do definicji oraz zaznaczają właściwe odpowiedzi. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań wraz z uczniami.

2. Ćwiczenia 5 i 6 uczniowie wykonują w czteroosobowych grupach, analizują tekst źródłowy oraz ilustrację. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel odtwarza pierwszy film, prosząc uczniów, aby notowali istotne informacje. Następnie poleca, aby podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat słuszności przeprowadzenia procesów norymberskich oraz tego, czy organizatorzy procesów norymberskich złamali zasady prawa (nawiązanie do poleceń 2 i 4). Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium. Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat. W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji. Przypomina też zasady obowiązujące w jej trakcie, np.: należy mówić zwięźle i na temat, nie obrażać innych, nie przerywać innym, nie podnosić głosu, słuchać uważnie wypowiedzi innych.

4. Uczniowska debata. Po jej zakończeniu nauczyciel prosi wybranych lub chętnych uczniów o ocenienie umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Prosi wybraną osobę o podsumowanie zajęć.

2. Na zakończenie nauczyciel ocenia pracę obu uczestniczących w dyskusji grup.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenie 5 dołączone do filmu: „Wymień przykłady innych współczesnych procesów, w których zbrodniarzy osądzała społeczność międzynarodowa”.

Materiały pomocnicze:

T. Cyprian, J. Sawicki, Siedem procesów przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Poznań 1962.

J. Heydecker, J. Leeb, Trzecia Rzesza w świetle Norymbergi. Bilans tysiąca lat, tłum. M. Zeller, Warszawa 1979.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie na podstawie filmów oraz wiadomości z e‑materiału przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.