Autor: Piotr Obolewicz

Temat: Jankiel i kwestia żydowska w Panu Tadeuszu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• określa, jaki był stosunek Mickiewicza do przedstawicieli narodu żydowskiego na podstawie roli, jaką odgrywa Jankiel w Panu Tadeuszu,

• charakteryzuje postać Jankiela i motywy jego postępowania,

• wyjaśnia, jaką wizję nowoczesnej ojczyzny zaproponował Mickiewicz w Panu Tadeuszu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• praca z tekstem;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Jankiel i kwestia żydowska w Panu Tadeuszu”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”. Poleca także, by uczniowie, podzieleni na cztery grupy, wyszukali w tekście epopei fragmenty, w których pojawia się Jankiel (Księga IV: narada Robaka ze szlachtą w karczmie i głos Jankiela, Księga VII: Jankiel przeciwstawia się zajazdowi na Soplicowo, Księga X: Jankiel przynosi Robakowi list od generała Fiszera, Księga XII: Polonez).

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Uczniowie rozpoczynają pracę w ustalonych przed lekcją grupach. Prezentują i omawiają fragmenty epopei, w których pojawia się Jankiel. Na tablicy powstaje mapa myśli, do której przedstawiciele grup dopisują informacje na temat roli, jaką odgrywa Żyd arendarz w kolejnych księgach Pana Tadeusza. Nauczyciel ewentualnie uzupełnia informacje. Po prezentacji ostatniej grupy uczniowie notują mapę myśli w zeszytach. Później grupy rozdzielają się.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odtwarza audiobook. Uczniowie w parach wykonują polecenie 1: Jankiel jest w Panu Tadeuszu postacią pozytywną. Wskaż cechy bohatera, które o tym decydują. Później rozwiązują także ćw. 1. i 2. z tej samej sekcji.

2. Uczniowie zapoznają się z prezentacją multimedialną Muzeum Pana Tadeusza zamieszczoną w e‑materiale. Wspólnie wykonują polecenie: Wyjaśnij, jaką funkcję kompozycyjną pełni Mazurek Dąbrowskiego w epopei Adama Mickiewicza. Wskaż fragmenty dzieła, w których pojawia się ta patriotyczna pieśń.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Zanotuj, jaką wizję nowoczesnej ojczyzny zaproponował Mickiewicz w Panu Tadeuszu. Czy widział w nowej Polsce miejsce dla Żydów?

Materiały pomocnicze:

• Polonista w szkole, pod red. A. Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

• Andrzej Żbikowski, Żydzi, Wrocław 1997.

• Andrzej Fabianowski, Mickiewicz i świat żydowski, Warszawa 2018.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.