Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Klasyfikacja substancji do alkoholi i fenoli.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole. Uczeń:

1) na podstawie wzoru i opisu klasyfikuje substancje do alkoholi lub fenoli.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• porównuje budowę alkoholi i fenoli;

• na podstawie wzoru i opisu klasyfikuje daną substancję do alkoholi lub fenoli.

Strategia nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• film samouczek;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: Jaką grupę funkcyjną posiadają alkohole, a jaką fenole? Dlaczego pomimo posiadania takiej samej grupy funkcyjnej są to dwie różne grupy związków?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pytania: Co jest podstawą klasyfikacji substancji do alkoholi i do fenoli?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Zadaniem każdej z grup jest opracowanie różnic w budowie fenoli i alkoholi. Uczniowie mogą korzystać z wszelkich dostępnych źródeł informacji. Po upływie ustalonego czasu, liderzy grup prezentują efekty pracy na forum klasy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów i ewentualnie uzupełnia luki.

2. Kolejnym zadaniem każdej z grup jest zestawienie podobieństw fenoli i alkoholi na arkuszu papieru A3. Uczniowie mogą korzystać z wszelkich dostępnych źródeł. Po upływie ustalonego czasu, liderzy grup prezentują rozwiązania na forum klasy.Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów i ewentualnie uzupełnia luki.

3. Nauczyciel rozdaje grupom kartkę ze wzorami alkoholi i fenoli oraz kartkę A4 do podziału wskazanych substancji na alkohole/fenole. Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie konkretnego wzoru substancji do odpowiedniej grupy alkoholi lub fenoli. Po upływie ustalonego czasu, każdy z liderów prezentuje wyniki. Nauczyciel weryfikuje poprawność rozwiązań i ewentualnie koryguje błędy.

4. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej film samouczek.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując zadania zawarte w e‑materiale - sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jakie są podobieństwa w budowie alkoholi i fenoli? Jakie są różnice w budowie alkoholi i fenoli? Jak na podstawie wzoru odróżnimy alkohol od fenolu?

2. Jako podsumowanie nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego oraz przez uczniów nieobecnych na lekcji celem uzupełnienia wiadomości..

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie są podobieństwa w budowie alkoholi i fenoli?

• Jakie są różnice w budowie alkoholi i fenoli?

• Jak na podstawie wzoru odróżnimy alkohol od fenolu?

2. Nauczyciel przygotowuje:

• mazaki, glutaki;

• arkusze papieru A3 oraz A4;

• kartki ze wzorami alkoholi i fenoli.