Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Typy blastul

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
9) Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
k) porównuje na podstawie schematów etapy rozwoju zarodkowego zwierząt pierwoustych i wtóroustych,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Scharakteryzujesz bruzdkowanie i jego typy.

  • Opiszesz budowę blastuli.

  • Porównasz typy blastul.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • mapa myśli;

  • gwiazda pytań;

  • gra dydaktyczna.

Formy pracy:

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zapisuje na tablicy termin „blastula” i prosi uczniów o zgłaszanie propozycji w celu utworzenia mapy myśli na podstawie przeczytanego w domu tekstu. Chętni uczniowie zgłaszają swoje propozycje. Po przedyskutowaniu z klasą zapisują je na tablicy, tworząc mapę pojęć.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali polecenie nr 1 („Porównaj ze sobą pięć typów blastul. W odpowiedzi uwzględnij obecność, rozmiar i kształt blastocelu oraz liczbę i rozmiary blastomerów”.) i polecenie nr 2 („Na podstawie grafiki interaktywnej oraz dostępnych źródeł wiedzy określ prawdziwość zdania: »Typ bruzdkowania oraz budowa blastuli zależą od ilości i rozmieszczenia żółtka w jaju.« Odpowiedź uzasadnij dwoma argumentami”.). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.Chętni uczniowie prezentują swoje odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel uzupełnia i koryguje błędy.

  2. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących typów blastul.
    Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale.
    Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która pierwsza rozwiąże zadania, prezentuje odpowiedzi. Gdy są one poprawne, członkowie grupy zostają ocenieni zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania, np. plusami.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przyjrzenie się stworzonej na początku lekcji mapie myśli i jej uzupełnieniu w razie potrzeby. Następnie prosi o odpowiedź na pytanie: „Jakie typy blastul występują u zwierząt pierwoustych i wtóroustych?”.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

  3. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Treści w sekcji „Grafika interaktywna” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.

Sprawdź się