Imię i nazwisko autora:

Jerzy Ginter i Michał Kurek

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Wielkości opisujące fale

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, rozszerzenie zapisu podstawy programowej dla zakresu podstawowego

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
10) przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość;
14) przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych;
15)wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. zdefiniuje amplitudę, okres i częstotliwość fali;

2. wskaże zależność między okresem i częstotliwością fali;

3. opisze, co wpływa na prędkość fali;

4. przedstawi wpływ wielkości opisujących fale na jej kształt.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna - dostrzeganie i definiowanie problemów oraz odkrywanie rzeczywistości poprzez eksperymenty

Metody nauczania:

wykład informacyjny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

lina do wytwarzania fal mechanicznych, wahadło matematyczne

Materiały pomocnicze:

e‑materiał „Podstawowe pojęcia służące do opisu fal”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel przywiązuje jeden koniec liny do stabilnego elementu i wytwarza na niej fale o różnych długościach i amplitudach. Uczniowie próbują opisać, czym różnią się poszczególne fale pokazane przez nauczyciela.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel zapisuje pomysły uczniów na tablicy i wspólnie z klasą analizują ich słuszność, podpierając się doświadczeniami (wytwarzaniem różnych fal na sznurze). Następnie nauczyciel wprawia w ruch wahadło matematyczne. Uczniowie opisują zauważone analogie między ruchem fal a ruchem wahadła. Nauczyciel zaznacza jeden punkt na linie, na przykład wstążką, i wprawia równocześnie w ruch wahadło i linę. Uczniowie szukają analogii między tymi ruchami. Nauczyciel wprowadza pojęcia amplitudy, okresu i częstotliwości fali, poprzez analogię do ruchu drgającego. Następnie definiuje długość fali i jej prędkość, jako wielkości opisujące ruch falowy, a niewystępujące w opisie wahadła matematycznego.

Faza podsumowująca:

W ramach utrwalenia zdobytych wiadomości, uczniowie rozwiązują zadania 1, 3, 5 i 7 z zestawu ćwiczeń e‑materiału.

Praca domowa:

W ramach pracy domowej, uczniowie rozwiązują zadania 2, 4 i 8 z zestawu ćwiczeń e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium może posłużyć do sprawdzenia wiedzy na temat wielkości opisujących fale, wprowadzenia tych informacji lub ich utrwalania.