Autor: Marta Kulikowska

Temat: Różne oblicza władzy - Ramzes i Horus

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• charakteryzuje głównych bohaterów noweli B. Prusa Z legend dawnego Egiptu;

• ocenia postawy bohaterów;

• przedstawia swoje rozumienie sensu utworu;

• rozpoznaje typy rządów reprezentowanych przez bohaterów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• podająca;

• drama;

• drama‑rzeźba.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda;

• fragment tekstu Filipa Mazurkiewicza.

Przebieg lekcji

1. Co najmniej tydzień przed zajęciami nauczyciel wybiera dwóch chętnych uczniów, którzy przebiorą się za postaci z noweli i przygotują rozmowę, w której przedstawią swoich bohaterów. Wypowiedzi uczniów powinny dotyczyć preferowanych przez Ramzesa i Horusa sposobów rządzenia, podobieństw i różnic bohaterów, cech charakteru.

1. Nauczyciel wraz z uczniami określa cele lekcji i kryteria sukcesu.

2. Osoby przebrane za Horusa i Ramzesa prowadzą ze sobą rozmowę, po jej zakończeniu uczniowie zadają im pytania. Należy zwrócić uwagę klasy, aby były to pytania dotyczące wartości i sposobu sprawowania rządów.

Faza realizacyjna:

1. Drama – technika rzeźby. Uczniowie w parach rzeźbią postać Ramzesa i Horusa (jeden z uczniów jest rzeźbą Horusa, drugi Ramzesa). Uczniowie‑rzeźby odpowiadają na pytania, np.:
   - Kim jesteś?
   - Co teraz robisz?
   - Co czujesz?
   - Co jest dla Ciebie ważne?

2. Po zakończonej pracy w parach wybrani uczestnicy zajęć dzielą się na forum klasy przemyśleniami dotyczącymi postaw postaci. Odpowiadają na pytanie, w którego z bohaterów łatwiej było się wcielić i dlaczego.

3. Praca z multimedium. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Mapa myśli”. Wykonują polecenia 1 i 2. Istotne jest, aby nauczyciel naprowadził uczniów, współpracował z nimi podczas wpisywania cech i wartości na mapę.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne od 1 do 4 w sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Ćwiczenia od 5 do 8 uczniowie wykonują w parach. Po zakończonych działaniach wyniki zostają omówione wspólnie w klasie.

6. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej fragment wypowiedzi Filipa Mazurkiewicza dotyczącej Horusa:
   „W metaforycznym sensie — a jakże zmetaforyzowany to tekst — pająk stawia tylko kropkę na końcu ostatniego zdania o Horusie, a właściwie wielokropek, znak zawieszenia głosu, niedopowiedzenia czegoś, co pewnie ostatecznie dopowiedziane być nie może.
   — Nie odpowiadasz Horusie?...
   — Czyliż nie widzisz, że umarł?...
   Ale może też być ów wielokropek wyrazem niepewności: czy to jad pajęczy zabił Horusa? Może nie żył już wcześniej?”.
   (F. Mazurkiewicz, Opowieści nowoczesne, Katowice 2015, s. 146).
   Pyta uczniów, jak rozumieją ostatnie z pytań zadane przez badacza. Czym była sygnalizowana przez Mazurkiewicza „śmierć za życia”?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące: Jakie typy rządów reprezentują bohaterowie noweli?

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie wiedzy na temat bohaterów noweli. Ustala również, czy zostały spełnione kryteria sukcesu

Praca domowa:

1. Napisz tekst rozmowy dotyczącej powstania i interpretacji analizowanego podczas lekcji utworu prozatorskiego, jaka mogłaby się odbyć między tobą a autorem tekstu.

2. Napisz rozprawkę, w której odpowiesz na pytanie: Czy – twoim zdaniem – reformy Horusa okazałyby się korzystne dla Egiptu, gdyby mógł je wprowadzić w życie?

Materiały pomocnicze:

• I. Opacki, Gra symetrii („Z legend dawnego Egiptu” Bolesława Prusa), [w:] Nowela, opowiadanie, gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych, red. K. Bartoszyński, M. Jasińska‑Wojtkowska, S. Sawicki, Warszawa 1979, s. 132–155.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może wykorzystać multimedium bazowe jako podsumowanie zajęć.