Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Miejsca pielgrzymkowe na świecie.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II
Podstawa programowa:
XII. Rola tradycyjnych i nowoczesnych usług w rozwoju społeczno‑gospodarczym: transport, łączność, usługi edukacyjne, badawczo‑rozwojowe, finansowe i turystyczne.
Uczeń: 7) analizuje mapę miejsc pielgrzymkowych na świecie i w Polsce oraz dostrzega wartości przestrzeni „miejsc świętych”.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia główne miejsca pielgrzymkowe wielkich religii świata,
charakteryzuje przykłady miejsc wspólnego kultu kilku religii,
omawia przyczyny pielgrzymek oraz turystyki pielgrzymkowej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, śnieżna kula (dyskusja piramidowa), metody operatywne (praca z mapą, grafiką interaktywną i blokiem tekstowym e‑materiału)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca grupowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlasy, mapa fizyczna świata, mapa fizyczna Europy, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze:
Jagielski A., Geografia ludności, PWN Warszawa 1978.
Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki Warszawa 2003 (str. 466‑473).
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć: inicjuje dyskusję na temat: czym jest religia, dlaczego ludzie od wieków pielgrzymują do miejsc kultu („miejsc świętych”).
Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel podkreśla, że pielgrzymowanie jest formą migracji oraz rodzajem turystyki (pielgrzymkowa).
Nauczyciel prosi, aby pracując w parach uczniowie, wypisali (przypomnieli sobie) główne religie występujące na świecie (minimum pięć), następnie korzystając z tekstu podręcznika i e‑materiału dopisali do tych religii przykładowe miejsca pielgrzymowania wyznawców (na świecie i w Polsce); wypisane miejsca wskazali na mapie.
W parach uczniowie mają również przedyskutować i wypisać przyczyny rozwoju turystyki pielgrzymkowej (na czym ona polega, dlaczego się rozwija – mogą wykorzystać informacje z dyskusji wstępnej).
Następnie dwie sąsiednie dwójki uczniów łączą się w grupy i wymieniają informacjami; podobnie czwórki łączą się w grupy 8‑osobowe – ponownie wymieniają zapisane informacje, wskazują miejsca pielgrzymowania na mapie; uczniowie w grupach 8‑osobowych zapisują wspólne informacje na większym arkuszu papieru.
Każdy zespół 8‑osobowy wybiera lidera, który prezentuje „plakat” wypracowany przez grupę.
Uczniowie porównują miejsca pielgrzymowania, uczą się wskazywania ich na mapie.
Dyskusja o przyczynach rozwoju turystyki pielgrzymkowej; jej zalety i ewentualne wady.
Nauczyciel po zakończonych prezentacjach podaje informacje, że niektóre religie wywodzą się ze wspólnych korzeni, więc niektóre miejsca kultu są wspólne dla kilku religii.
Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie przedstawionych plakatów, e‑materiału i innych dostępnych źródeł znaleźli przykłady takich miejsc – uczniowie pracują w parach.
Uczniowie zgłaszają przykłady, zapisują je na tablicy, wskazują na mapie.
Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie (nadal pracując w parach) zapoznali się z grafiką interaktywną w e‑materiale i wykonali zawarte tam polecenie; prosi o wypełnienie tabeli, ale (na razie) bez sprawdzania.
Po wykonaniu pracy przez wszystkie pary dopiero następuje sprawdzenie, czy uczniowie dobrze uzupełnili tabelę.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.
Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: oceniają co było dla nich podczas lekcji trudne, ciekawe, gdzie mogą zastosować zdobytą na lekcji wiedzę.
Praca domowa
Wyjaśnij, korzystając z różnych źródeł informacji, dlaczego Jerozolima jest miejscem pielgrzymkowym trzech wielkich, monoteistycznych religii.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
grafikę interaktywną można wykorzystać w trakcie lekcji dotyczącej kręgów kulturowych świata oraz zróżnicowania religijnego ludności świata i Polski (zakres podstawowy VIII.11) i VIII.10) i zakres rozszerzony VIII.3),
zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystana do samodzielnego pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu.