Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Tkanka łączna oporowa

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• porównuje budowę tkanki chrzęstnej i kostnej;

• określa lokalizację tkanek łącznych oporowych w organizmie człowieka;

• rozpoznaje różne rodzaje tkanki łącznej oporowej na preparatach mikroskopowych i ilustracjach;

• wykazuje związek budowy tkanek łącznych oporowych z pełnioną funkcją.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• problemowa;

• badawcza.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiałów źródłowych;

• obserwacja mikroskopowa.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• multimedium bazowe;

• tablica interaktywna;

• mikroskopy świetlne;

• preparaty mikroskopowe tkanek kostnych i chrzęstnych;

• duże arkusze papieru;

• kolorowe pisaki.

Przed lekcją

Nauczyciel przygotowuje:

• stanowiska do mikroskopowania i preparaty mikroskopowe tkanek kostnych i chrzęstnych;

• papier i pisaki do wykonania plakatów.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie pochodzenia tkanek łącznych i wymienienie już poznanych tkanek tego rodzaju oraz krótkie przypomnienie cech charakterystycznych tkanek łącznych.

2. Nauczyciel stawia pytanie kluczowe: „Jak możemy interpretować pojęcie »tkanka podporowa«?”. Uczniowie podają skojarzenia związane z tym pojęciem.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zadaje pytania: „Jak zbudowane są tkanki podporowe? Jakie cechy budowy decydują o ich właściwościach?”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie w e‑materiale informacji szczegółowych na temat cech charakterystycznych tkanek chrzęstnych i kostnych. Uczniowie w zespołach 5‑osobowych przygotowują odpowiedzi. Każda osoba wyszukuje informacje o jednym rodzaju tkanki oporowej, ustala jej lokalizację, wykorzystując grafikę interaktywną zawartą w e‑materiale, a następnie prezentuje informacje swojej grupie. Po wykonaniu zadania wskazane przez nauczyciela osoby prezentują wyniki pracy na forum.

3. Uczniowie wykonują obserwacje mikroskopowe tkanek chrzęstnych i kostnych, porównując obraz spod mikroskopu z ilustracjami w e‑materiale. Określają cechy budowy, po których można zidentyfikować poszczególne tkanki. Następnie uzupełniają kartę pracy (zał. 1).

4. Uczniowie formułują wnioski dotyczące związku miejsca występowania tkanek z pełnionymi przez nie funkcjami. Chętne osoby prezentują po jednym wniosku, poddając je ocenie koleżeńskiej. Na zakończenie uczniowie porównują wyniki prac z opisem funkcji tkanek w e‑materiale.

5. Uczniowie w małych grupach (4–5‑osobowych) projektują materiał, którym można będzie zastąpić ubytki chrząstki, powstałe np. w wyniku chorób reumatycznych (ćwiczenie interaktywne nr 8). Efekty prac prezentują w formie plakatu.

6. Nauczyciel czuwa nad poprawnością działań uczniów, pomaga w zidentyfikowaniu obserwowanych tkanek, określeniu ich cech charakterystycznych oraz formułowaniu wniosków.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie wykonują polecenia do grafiki interaktywnej: 1 - dotyczące podobieństw i różnic w budowie i funkcjach tkanki chrzęstnej i tkanki kostnej i 3 - dotyczące doznawania złamań kości przez osoby starsze.

2. Uczniowie dokonują autoewaluacji swojej pracy, dokańczając zdanie: „Dziś dowiedziałem/dowiedziałam się, że…”.

3. Nauczyciel ocenia pracę uczestników zajęć.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 7 (dotyczące budowy i funkcji tkanki łącznej oporowej).

Dla chętnych: polecenie 2 (dotyczące związku pomiędzy budową różnych rodzajów tkanki łącznej oporowej a pełnionymi przez nie funkcjami).

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafikę interaktywną należy wykorzystać w fazie realizacyjnej do określenia lokalizacji tkanek łącznych podporowych oraz jako podsumowanie pracy uczniów i utrwalenie nabytej wiedzy.

Uczniowie wykonując polecenie nr 2, ćwiczą rozumowanie naukowe i poszerzają zakres wiadomości.

Grafikę interaktywną można wykorzystać również podczas lekcji dotyczących budowy szkieletu człowieka.