Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Zastosowanie alkoholi polihydroksylowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy:

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole. Uczeń:

6) porównuje metody otrzymywania, właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowania alkoholi i fenoli.

Zakres rozszerzony:

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole. Uczeń:

10) porównuje metody otrzymywania, właściwości i zastosowania alkoholi i fenoli.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia i omawia zastosowania alkoholi polihydroksylowych;

• pisze równanie reakcji otrzymywania nitrogliceryny;

• koreluje odpowiednią właściwość alkoholu polihydroksylowego z konkretnym zastosowaniem;

• porównuje zastosowania alkoholi polihydroksylowych.

Strategia nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• quiz;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• podręczniki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania: co to są alkohole polihydroksylowe? Jakie znasz przykłady alkoholi polihydroksylowych? Czy wiecie, że bez gliceryny nie byłoby dynamitu?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół terminu zastosowania alkoholi polihydroksylowych.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odsyła uczniów do symulacji interaktywnej. Uczniowie pracują w parach i zapoznają się z wybranymi zastosowaniami niektórych alkoholi polihydroksylowych. Uczniowie również rozwiązują zawarte tam polecenia.

2. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda grupa zostaje oznaczona np.: grupa A, grupa B itp. Zadaniem uczniów jest przygotowanie plakatu w formie mapy myśli na temat zastosowań alkoholi polihydroksylowych. Uczniowie przedstawiają konkretne przykłady zastosowań oraz właściwość, która została wykorzystana do konkretnego zastosowania. Podczas realizacji tego zadania uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów. Po upływie ustalonego czasu liderzy grup prezentują plakaty na forum klasy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana.

3. Następnym zadaniem każdej z grup jest przygotowanie 10 pytań do quizu na temat zastosowań alkoholi polihydroksylowych. Podczas realizacji tego zadania uczniowie mogą korzystać z dostępnych źródeł informacji. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i wspiera ich. Po upływie ustalonego czasu rozpoczyna się quiz klasowy. Grupa A zadaje pytanie grupie B, jeśli ta odpowie poprawnie – zostaje jej przyznany punkt. Następnie grupa B zadaje pytanie grupie C, jeśli ta odpowie poprawnie – zostaje jej również przyznany punkt itd. Wygrywa grupa, która zdobędzie największą liczbę punktów. Nauczyciel nagradza zwycięzców oraz zaangażowanych uczniów oceną z aktywności.

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Przykładowe pytanie skierowane do uczniów:

• Jakie zastosowania znajduje glicerol?

• Gdzie wykorzystuje się glikol etylenowy?

• Jakie alkohole polihydroksylowe znajdują zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym?

• Jakie alkohole polihydroksylowe znajdują zastosowanie w przemyśle kosmetycznym?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę wykonując pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego oraz przez uczniów nieobecnych na lekcji celem uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie zastosowania znajduje glicerol?

• Gdzie wykorzystuje się glikol etylenowy?

• Jakie alkohole polihydroksylowe znajdują zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym?

• Jakie alkohole polihydroksylowe znajdują zastosowanie w przemyśle kosmetycznym?

2. Nauczyciel przygotowuje:

• mazaki;

• arkusze papieru  A3;

• glutaki.