Autor: Anna Juwan

Temat: Wirtualny mikroskop. Bakterie w laboratorium mikrobiologicznym

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego.

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej bakterii.

• Scharakteryzujesz etapy barwienia metodą Grama.

• Rozpoznasz wybrane bakterie na preparacie mikroskopowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• analiza grafiki interaktywnej;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• praca z filmem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat bakterii Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel omawia przebieg lekcji i wyświetla na tablicy jej cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Nauczyciel zadaje pytanie:
   – Dlaczego bakterie Gram‑ujemne odbarwiają się w wyniku działania alkoholu etylowego i nie przybierają fioletowej barwy?
   Uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi na kartkach, następnie tworzą pary, a potem pary łączą się w czwórki – za każdym razem uczniowie ustalają wspólną odpowiedź.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z filmem, jak prawidłowo przygotować preparat do barwienia Grama, zawartym w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu zawartego w sekcji „Symulacja interaktywna I” przeprowadzają obserwację odmieńca pospolitego (Proteus vulgaris), zwracając uwagę na kształt oraz wybarwienie komórek. Następnie rozwiązują polecenie nr 2: „Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek odmieńca pospolitego. Zwróć uwagę na kształt oraz wybarwienie komórek. Zapisz powiększenie, z którego dokonano obserwacji. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”. Chętne osoby przedstawiają swój rysunek na forum klasy.

3. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu zawartego w sekcji „Symulacja interaktywna II” przeprowadzają obserwację pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), zwracając uwagę na kształt oraz wybarwienie komórek. Następnie rozwiązują polecenie nr 1, w którym mają za zadanie przyporządkować nazwy bakterii do ilustracji.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 1 z sekcji „Symulacja interaktywna I”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” m.in. na lekcjach: „Bakterie Gram‑dodatnie i Gram‑ujemne”, „Formy morfologiczne i budowa komórek bakteryjnych”.