Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Wakuola. Magazyn i kompostownik komórki roślinnej
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz budowę wakuoli, uwzględniając strukturę tonoplastu.
Przedstawisz znaczenie wakuoli w funkcjonowaniu komórki roślinnej.
Przeprowadzisz doświadczenie dotyczące wpływu pH środowiska na barwę antocyjanów zawartych w soku komórkowym liści kapusty czerwonej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
ćwiczenia laboratoryjne;
gwiazda pytań;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi uczniów, by w nawiązaniu do określeń zawartych w temacie lekcji („magazyn” i „kompostownik”) wskazali, jakie funkcje pełni w komórce wakuola.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium (WL‑I)”). Uczniowie przeprowadzają doświadczenie w wirtualnym laboratorium dotyczące wpływu pH środowiska na barwę antocyjanów zawartych w soku komórkowym liści kapusty czerwonej. Zapisują wyniki oraz wnioski. Następnie wykonują polecenie nr 1: „Wyjaśnij, czy skonstruowana w laboratorium próba kontrolna jest kontrolą pozytywną czy negatywną”. Wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązania na forum klasy.
Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących budowy wakuoli. Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale.
Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie określić, która z przedstawionych na schemacie komórek to komórka dojrzała, a która młoda) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Klasa wspólnie wykonuje mapę myśli podsumowującą zajęcia.
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 oraz 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑I)” do podsumowania lekcji.