Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Badanie zachowania wiązki światła w różnych ośrodkach?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Roztwory. Uczeń:

1) rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin.

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

1) rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; wymienia różnice we właściwościach roztworów właściwych, koloidów i zawiesin.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wykazuje różnicę między odbiciem, załamaniem i rozpraszaniem światła przez ośrodek;

• proponuje doświadczenie pozwalające zbadać załamanie światła;

• określa barwę absorbowaną przez związek znając jego barwę odbitą.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• mapa myśli;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/tablety, telefony z Internetem;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel w oparciu o pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału wzbudza ciekawość uczniów i tym samym rozpoczyna dyskusję. np.: Czym jest światło? Jaka jest prędkość światła? Jakie znają zjawiska typowe dla światła? Jakie znają ośrodki, w których może się rozchodzić światło? Efektem dyskusji powinno być dojście do wniosku, że światło może ulegać załamaniu, odbiciu rozproszeniu oraz rozszczepieniu na ośrodku oraz absorbcji przez ośrodek.

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów do pytania - czym jest tęcza?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel w odniesieniu do fazy wstępnej prosi uczniów na zasadzie burzy mózgów o podanie przykładów załamania, odbicia, rozproszenia oraz rozszczepienia światła na ośrodku oraz absorbcji światła przez ośrodek. Moderator zapisuje podane informacje od kolegów na tablicy - w ten sposób uczniowie tworzą mapę myśli.

2. Uczniowie analizują treści w e‑materiale celem uzupełnienia tworzonej mapy myśli, po kolei zgłaszają swoje propozycje do zapisu na tablicy. Po zakończeniu zadania uczniowie przerysowują mapę myśli do swoich zeszytów.

3. Nauczyciel odwołuje uczniów do symulacji interaktywnej przedstawiającej badanie absorbcji i rozpraszania światła przez roztwory właściwe, koloidalne i zawiesiny. Uczniowie układają pytania do treści prezentowanych w medium. Po zakończeniu uczniowie na forum podają kolejno pytania, a inni uczniowie odpowiadają. Uczniowie nawzajem weryfikują swoje odpowiedzi.

4. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na trzy grupy, rozdaje arkusze papieru A4, mazaki. Uczniowie analizują w e‑materiale treści dotyczące absorpcji światła oraz informacje na temat absorbancji. Każda z grup ma za zadanie podać przykład substancji absorbującej oraz nie absorbującej światło. W przypadku substancji absorbującej światło, na podstawie znajomości barwy związku oraz przy użyciu tabeli (patrz materiały pomocnicze), należy  wymienić barwy absorbowane przez związek. Po wyznaczonym czasie przedstawiciele poszczególnych grup prezentują efekty pracy na forum klasy.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jakie znasz zjawiska opisujące oddziaływanie światła z materią? Jaka jest różnica między rozszczepieniem światła a rozpraszaniem światła? Na czym polega spektroskopia? Jakie znasz rodzaje ośrodków?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać medium jako uzupełnienie luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie znasz zjawiska opisujące oddziaływanie światła z materią?

• Jaka jest różnica między rozszczepieniem światła a rozpraszaniem światła?

• Na czym polega spektroskopia?

• Jakie znasz rodzaje ośrodków?

2. Nauczyciel przygotowuje:

• arkusze papieru A4, mazaki;

• tabela: