SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Czynniki sprzyjające powstawaniu ruchów masowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce

1. Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, opracowanie i prezentacja wyników, analizowanie pozyskanych danych oraz formułowanie wniosków na ich podstawie.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda – człowiek – gospodarka.

III. Kształtowanie postaw

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3. Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania

V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.

Uczeń:

6) wykazuje wpływ czynników przyrodniczych i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe i podaje sposoby zapobiegania im oraz minimalizowania ich następstw;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym są ruchy masowe,

• wskazuje czynniki sprzyjające powstawaniu ruchów masowych,

• rozróżnia czynniki sprzyjające powstawaniu ruchów masowych na bierne i czynne,

• określa zależności przyczynowo‑skutkowe między rodzajem czynnika a intensywnością ruchów masowych.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy, arkusze papieru A0/A1, pisaki

Materiały pomocnicze

Klimaszewski M., Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Mizerski W., Geologia dynamiczna dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć poprzez krótkie omówienie/przypomnienie informacji dotyczących ruchów masowych.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Prośba do uczniów o przeczytanie wstępu do e‑materiału.

• Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest wysłuchanie zawartego w e‑materiale audiobooka dotyczącego czynników sprzyjających powstawaniu ruchów masowych, a następnie opracowanie w grupach map myśli przedstawiających związki przyczynowo‑skutkowe między czynnikami przyrodniczymi i antropogenicznymi a występowaniem ruchów masowych.

• Prezentacja audiobooka na temat czynników sprzyjających powstawaniu ruchów masowych, w trakcie odsłuchiwania nagrania uczniowie sporządzają notatki.

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel).

• Uczniowie w grupach tworzą na arkuszach papieru mapy myśli, na których określają związki przyczynowo‑skutkowe między strukturą środowiska przyrodniczego i różnymi formami antropopresji a występowaniem ruchów masowych.

• Wytypowani liderzy grup prezentują mapy myśli wg zasady określonej przez nauczyciela.

• Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu określenie prawidłowości decydujących o występowaniu ruchów masowych i ich zróżnicowanej intensywności.

• Sporządzenie w zeszycie notatki zawierającej syntetyczne podsumowanie informacji uzyskanych w czasie lekcji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Do wyboru:

  • Praca multimedialna. Stwórz prezentację multimedialną, w której podsumujesz zdobytą na lekcji wiedzę o czynnikach wpływających na intensywność ruchów masowych. W prezentacji podaj i scharakteryzuj rodzaje ruchów masowych.

  • Praca pisemna. Zastanów się, czy w Twojej okolicy są miejsca, w których występują bądź występowały ruchy masowe. Określ, czy przyczyniły się do tego działania człowieka. Wykonaj fotograficzną dokumentację tych procesów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarty w e‑materiale audiobook może zostać wykorzystany do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego procesów geologicznych (zakres rozszerzony: V). Materiały te będą także przydatne podczas innych lekcji dotyczących ruchów masowych i geozagrożeń (zakres rozszerzony: XVIII. 4).