Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje sytuację Austrii w XVIII w. i kryzys dynastyczny;

• wyjaśnia, czym była sankcja pragmatyczna;

• omawia przyczyny i wynik wojny o sukcesję austriacką oraz wojny siedmioletniej;

• tłumaczy znaczenie utraty Śląska przez Austrię.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy: tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.
   Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do zajęć jest niewystarczające, nauczyciel prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznali się z treścią mapy interaktywnej przed zajęciami, przechodzą więc do wykonywania dołączonych do niej poleceń. nauczyciel poleca, by indywidualnie wykonali polecenie 2, wskazując poprawne i błędne odpowiedzi, a następnie polecenie 3 – przeanalizowali mapę i wyjaśnili, w jaki sposób wskazana zdobycz terytorialna mogła mieć wpływ na sytuację międzynarodową Rzeczypospolitej w tym okresie i jej relacje z sąsiadami. Wybrana osoba przedstawia propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej odnosić i uzupełniać ją.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje film edukacyjny. Tym razem uczniowie pracują w grupach czteroosobowych, przygotowując odpowiedzi do ćwiczeń 1 i 2. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, może dopowiadać ważne, a pominięte kwestie.

4. Nauczyciel, nawiązując do polecenia 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”, poleca uczniom, aby w dotychczasowych grupach ocenili panowanie Marii Teresy i sytuację Austrii w pierwszej połowie XVIII w. W jaki sposób cesarzowa poradziła sobie z zagrożeniem zewnętrznym? Uczniowie dyskutują w grupach, a następnie wybrani przedstawiciele prezentują swoje argumenty.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania lekcji „Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Wykonaj polecenie 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”: „Jak myślisz, jak mogłaby się zmienić sytuacja w Europie, gdyby nie doszło do »cudu domu brandenburskiego«? Które państwa mogłyby na tym zyskać i dlaczego? Uzasadnij swoją propozycję”.

Materiały pomocnicze:

Europa i świat w epoce oświeconego absolutyzmu, red. J. Staszewski, Warszawa 1991.

S. Grodziski, Habsburgowie. Dzieje dynastii, Wrocław 1998.

H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocław 1986.

Wskazówki metodyczne:

Multimedia – zarówno mapa interaktywna, jak i film – mogą zostać wykorzystane jako materiał przypominający w lekcjach dotyczących przyczyn pierwszego rozbioru Polski.