Dla nauczyciela
Autor: Stanisław Mrozowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje sytuację Austrii w XVIII w. i kryzys dynastyczny;
wyjaśnia, czym była sankcja pragmatyczna;
omawia przyczyny i wynik wojny o sukcesję austriacką oraz wojny siedmioletniej;
tłumaczy znaczenie utraty Śląska przez Austrię.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Faza wstępna:
Przybliżenie przez nauczyciela wyświetlonych na tablicy: tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem.
Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do zajęć jest niewystarczające, nauczyciel prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.
Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznali się z treścią mapy interaktywnej przed zajęciami, przechodzą więc do wykonywania dołączonych do niej poleceń. nauczyciel poleca, by indywidualnie wykonali polecenie 2, wskazując poprawne i błędne odpowiedzi, a następnie polecenie 3 – przeanalizowali mapę i wyjaśnili, w jaki sposób wskazana zdobycz terytorialna mogła mieć wpływ na sytuację międzynarodową Rzeczypospolitej w tym okresie i jej relacje z sąsiadami. Wybrana osoba przedstawia propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej odnosić i uzupełniać ją.
Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje film edukacyjny. Tym razem uczniowie pracują w grupach czteroosobowych, przygotowując odpowiedzi do ćwiczeń 1 i 2. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, może dopowiadać ważne, a pominięte kwestie.
Nauczyciel, nawiązując do polecenia 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”, poleca uczniom, aby w dotychczasowych grupach ocenili panowanie Marii Teresy i sytuację Austrii w pierwszej połowie XVIII w. W jaki sposób cesarzowa poradziła sobie z zagrożeniem zewnętrznym? Uczniowie dyskutują w grupach, a następnie wybrani przedstawiciele prezentują swoje argumenty.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania lekcji „Austria w czasie wojen XVIII w. Wojna siedmioletnia” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj polecenie 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”: „Jak myślisz, jak mogłaby się zmienić sytuacja w Europie, gdyby nie doszło do »cudu domu brandenburskiego«? Które państwa mogłyby na tym zyskać i dlaczego? Uzasadnij swoją propozycję”.
Materiały pomocnicze:
Europa i świat w epoce oświeconego absolutyzmu, red. J. Staszewski, Warszawa 1991.
S. Grodziski, Habsburgowie. Dzieje dynastii, Wrocław 1998.
H. Wereszycki, Historia Austrii, Wrocław 1986.
Wskazówki metodyczne:
Multimedia – zarówno mapa interaktywna, jak i film – mogą zostać wykorzystane jako materiał przypominający w lekcjach dotyczących przyczyn pierwszego rozbioru Polski.