Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Magdalena Filewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Powstawanie wiatru fenowego
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
III. Dynamika procesów atmosferycznych: pionowa budowa atmosfery, zjawiska i procesy w atmosferze, przestrzenne zróżnicowanie elementów klimatu, strefy klimatyczne i typy klimatów.
Uczeń:
wyjaśnia na przykładach genezę wiatrów stałych, okresowych oraz lokalnych i określa ich znaczenie dla przebiegu pogody.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia, w jaki sposób powstaje wiatr fenowy,
wskazuje na mapie Polski występowanie wiatru halnego,
oblicza gradient suchoadiabatyczny i wilgotnoadiabatyczny.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody i techniki nauczania: ćwiczeń przedmiotowych, z użyciem komputera, pogadanka, dyskusja, mapa myśli
Formy pracy: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu, zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale, tablica interaktywna/tablica, mapa Polski, atlasy geograficzne
Materiały pomocnicze
A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2006.
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca
Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie przez nauczyciela różnych rodzajów wiatrów (stałe, okresowe, lokalne).
Nauczyciel przedstawia cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: co wiecie na temat powstawania wiatru fenowego? Wybrany uczeń lub uczennica zapisuje propozycje na tablicy, tworząc mapę myśli. Pozostali uczniowie mogą zgłaszać swoje propozycje i uzupełnienia.
Korzystając ze schematu powstawania wiatru fenowego (znajdującego się w e‑podręczniku) i odnosząc się do treści utworzonej na tablicy mapy myśli, uczniowie wyjaśniają sposób powstawania fenu. Chętny uczeń wskazuje na mapie Polski i Europy miejsca występowania wiatru fenowego. Korzystając z materiału źródłowego, podaje jego nazwy lokalne w różnych częściach świata.
Nauczyciel czyta polecenie z sekcji „Animacja 3D” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 1–8, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i wykonaniem poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej. Ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich przygotowanie do lekcji, możliwości i zaangażowanie.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa
Wyjaśnij, jak wpływa wielkość bariery orograficznej na zmianę temperatury powietrza pomiędzy stroną dowietrzną i zawietrzną stoku.
Sporządzenie syntetycznej notatki dotyczącej treści omawianych podczas lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Animacja 3D może zostać wykorzystana przy powtórzeniu wiedzy z działu dotyczącego wiatrów stałych, okresowych i lokalnych (zakres rozszerzony: III. 3), a także przy realizacji tematu „Zmiany temperatury powietrza przy przejściu wiatru halnego”. Animacja 3D może zostać wykorzystana także podczas lekcji dotyczącej czynników kształtujących pogodę (zakres podstawowy: III. 1).